Điệp khúc của Bộ Ngoại giao Mỹ vẫn theo kiểu “bình cũ rượu mới”

 

Điệp khúc báo cáo thường niên về tự do tôn giáo, tín ngưỡng ở Việt Nam do một số quan chức Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ năm 2023 vẫn theo kiểu “bình cũ rượu mới” bởi lối tư duy và phong cách sự diễn đạt vẫn như xưa. Mở đầu báo cáo vẫn là mấy lời khen cho có vẻ mang tính khách quan, rằng “gần đây Việt Nam đã đạt một số tiến bộ trong bảo vệ và thúc đẩy tự do tôn giáo, tín ngưỡng”, “đời sống của giáo dân dễ thở hơn”, xong rồi lại dẫn dắt “vẫn còn nhiều rào cản trong thực hiện quyền tự do tôn giáo và tín ngưỡng”, rằng “quyền con người chưa được bảo đảm, nhất là quyền tự do tôn giáo, tín ngưỡng giữa các tôn giáo”.  

Đây là “chiêu trò mới, cách nhìn cũ” bởi từng câu, từng dòng trong báo cáo hàm chứa tính thiên kiến, rất thiếu khách quan, nếu không nói là áp đặt chủ quan, hoàn toàn xa rời thực tế, thiếu chính xác, không có cơ sở khoa học vì nội dung bản báo cáo ấy chẳng được kiểm chứng nên độ chính xác bằng “không”. Vậy nên, bà Phạm Thu Hằng – người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam cho rằng, Việt Nam rất tôn trọng và luôn có thiện chí với mong muốn đóng góp, thúc đẩy sự phát triển mối quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện Việt Nam – Mỹ vì lợi ích của hai nước, hai dân tộc. Vì vậy, “Việt Nam sẵn sàng trao đổi với phía Mỹ về các vấn đề mà hai bên cùng quan tâm trên tinh thần thẳng thắn, cởi mở và tôn trọng lẫn nhau về những vấn đề còn khác biệt” để cùng tháo gỡ khó khăn vì lợi ích của nhân dân hai nước, hai dân tộc.

Là người trong cuộc, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam khẳng định, cùng với những thành tựu to lớn, có ý nhĩa lịch sử gần 40 năm đổi mới đất nước, thể hiện ở sự “thay da đổi thịt” về mọi mặt đời sống xã hội. Trong đó, tự do tôn giáo, tín ngưỡng và mọi hoạt động của các tổ chức tôn giáo đều đã và đang khởi sắc, luôn được Nhà nước Việt Nam quan tâm, bảo đảm và thực hiện đúng các điều khoản đã hiến định trong Hiến pháp năm 2013, Luật Tín ngưỡng, tôn giáo năm 2016 và quy định của pháp luật. Điều đó khẳng định rằng, ở “Việt Nam, không có ai bị phân biệt đối xử vì lý do tôn giáo, tín ngưỡng”, “không bao giờ có đàn áp tôn giáo, tín ngưỡng”.

Đó là sự thật, khách nước ngoài đến thăm quan Việt Nam, nhất là các đoàn cán bộ, nhân viên ngoại giao các nước đã và đang công tác ở Việt Nam, bằng chính mắt mình và sự kiểm chứng thực tế, họ đã thừa nhận tính khách quan của nhận định trên, đưa ra những nhận định, đánh giá tích cực về sự nỗ lực và tính ưu việt của chính sách tự do tôn giáo, tín ngưỡng ở Việt Nam. Thực tế chứng minh rằng,Đảng, Nhà nước Việt Nam đã, đang thực hiện nhất quán chính sách tự do tôn giáo, tín ngưỡng, tôn trọng và bảo đảm các quyền của con người theo hoặc không theo tôn giáo, bảo đảm sự bình đẳng giữa các tôn giáo bằng pháp luật.

Sau Báo cáo quốc gia của Việt Nam tại Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc tại Geneva, Thụy Sĩ, tháng 5-2024, nhiều ý kiến của đại biểu các nước tại buổi tọa đàm đã đánh giá cao tính hiện thực của chính sách và thành tựu của Việt Nam trong bảo đảm tự do tôn giáo, tự do tín ngưỡng và bảo đảm quyền con người, nhất là quyền của phụ nữ, quyền của nhóm đồng tính, song tính và chuyển giới, quyền của người dân tộc thiểu số, những người sinh sống ở vùng sâu, vùng xa.

Tham khảo ý kiến nhận xét của Giáo hoàng Francis và Thủ tướng Tòa thánh, Hồng y Pietro Parolin, khi làm việc với lãnh đạo Việt Nam năm 2023, cho thấy Giáo hoàng và Thủ tướng Tòa thánh đã đánh giá cao những cố gắng của Việt Nam. Họ đã ghi nhận sự phát triển tích cực của đời sống tôn giáo, tín ngưỡng tại Việt Nam, nhất là hoạt động của Giáo hội Công giáo Việt Nam khi “đồng hành cùng dân tộc”, sống tốt đời, đẹp đạo, có đóng góp tích cực vào sự công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và hoạt động của Giáo hội, cuộc sống của giáo dân.

3. Dấu ấn nổi bật trong thực hiện quyền con người đáng ghi nhận là Việt Nam – một trong những quốc gia có kết nối internet và hệ thống công nghệ viễn thông hiện đại với độ phổ cập cao trong khu vực và trên thế giới. Tính đến quý 3 năm 2023, có 78 triệu người Việt Nam sử dụng internet, khoảng 72.000 hội hoạt động ở Việt Nam thường xuyên tham gia xử lý các vấn đề kinh tế, xã hội quan trọng của đất nước. Thử hỏi công dân ở nhiều nước được coi là phát triển có được thụ hưởng cái quyền ấy không.

Rõ ràng, quyền sống, quyền được tôn trọng nhân phẩm và sự toàn vẹn về thể chất là điểm sáng về sự nỗ lực đảm bảo quyền con người ở Việt Nam. Đó là sự thật, khách quan. Cùng với đó, Việt Nam luôn chủ động, tích cực và có nhiều đóng góp đáng trân trọng trong lĩnh vực bảo vệ quyền con người trong khu vực và trên thế giới. Vì vậy, khi Việt Nam ứng cử tham gia thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2023-2025 đã đạt sự tín nhiệm và tỷ lệ phiếu đồng thuận rất cao.

Dư luận mong mỏi các quan chức Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cần có cái nhìn mới, thật sự công tâm, khách quan, nên chấm dứt ngay những nhận định, đánh giá áp đặt và không chính xác về tình hình nhân quyền và tự do tín ngưỡng tại Việt Nam. Đó là cách tốt nhất để góp phần thúc đẩy sự phát triển mối quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện Việt Nam – Mỹ vì lợi ích của hai nước, hai dân tộc. Nhân dân Việt Nam không hy sinh xương máu, ra sức đánh đuổi quân xâm lược

Báo cáo Tự do Tôn giáo của Hoa Kỳ bị Trung Quốc lên án mang “logic bá quyền”

 

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ vừa công bố Báo cáo Tự do Tôn giáo Quốc tế năm 2023. Đây là Báo cáo Tự do Tôn giáo Quốc tế lần thứ 25 do Hoa Kỳ ban hành kể từ năm 1999. Như thường lệ, Hoa Kỳ đã chỉ đích danh một số quốc gia cần đặc biệt chú ý và giám sát. Việc làm này đã bị Trung Quốc công khai chỉ trích “mục đích thực sự là nêu tên và bêu xấu hoặc thậm chí là vu khống họ trong cộng đồng quốc tế, một lần nữa vạch trần logic bá quyền của nhân quyền theo kiểu Hoa Kỳ” trong bài viết “Báo cáo Tự do Tôn giáo vạch trần logic bá quyền của nhân quyền Hoa Kỳ” đăng trên tờ Global Times ngày 28/6/2024.

Bài viết chỉ đích danh một số bằng chứng vi phạm nhân quyền nghiêm trọng của Hoa Kỳ qua hành xử với Palestine và cuộc xung đột giữa Israel và Palestine:

Về "Mối quan tâm" của Hoa Kỳ đối với nhân quyền của người Hồi giáo thực chất dựa trên hệ tư tưởng và lợi ích quốc gia. Một mặt, chính phủ Hoa Kỳ đã lớn tiếng tuyên bố "viện trợ nhân đạo" của mình cho thường dân Palestine, chẳng hạn như Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken gần đây đã tuyên bố trong chuyến thăm Trung Đông rằng Hoa Kỳ sẽ cung cấp 404 triệu đô la viện trợ nhân đạo cho thường dân Palestine ở Dải Gaza, Bờ Tây và các khu vực xung quanh, nhằm định hình hình ảnh nhân quyền quốc tế "vinh quang" và "cao quý" của riêng mình. Mặt khác, kể từ khi nổ ra các cuộc xung đột mới giữa Israel và Palestine vào tháng 10 năm ngoái, chính phủ Hoa Kỳ đã tăng cường lực lượng quân sự ở Trung Đông và cung cấp một lượng lớn viện trợ quân sự. Ngoài ra, nước này còn nhiều lần cản trở các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc về tình hình ở Israel và Palestine, làm suy yếu các nỗ lực quốc tế nhằm thúc đẩy hòa bình giữa hai bên. Trên thực tế, sự ủng hộ lâu dài của các đồng minh đối với chính phủ Hoa Kỳ là lý do cơ bản khiến vấn đề Palestine vẫn chưa được giải quyết trong nhiều thập kỷ. Những tổn hại về nhân quyền, chẳng hạn như tước đoạt mạng sống, tổn hại sức khỏe, hiếp dâm, mất tích cưỡng bức và di dời, là không thể tính toán được. Chính sách nhân quyền tiêu chuẩn kép của Hoa Kỳ cũng đã tác động đáng kể đến xã hội Hoa Kỳ, với tình hình nhân quyền của người Hồi giáo Hoa Kỳ xấu đi đáng kể trong thời gian gần đây. Những tác động của lệnh cấm người Hồi giáo do cựu tổng thống Donald Trump ban hành vẫn còn được cảm nhận cho đến ngày nay, với "chủ nghĩa bài Hồi giáo" liên tục dẫn đến các hoạt động bạo lực và tội ác thù hận đối với người Hồi giáo Hoa Kỳ. Một cuộc khảo sát năm 2024 của Trung tâm nghiên cứu Pew cho thấy 70 phần trăm người Hồi giáo Hoa Kỳ tin rằng sự phân biệt đối xử với người Hồi giáo đã gia tăng kể từ khi bắt đầu cuộc chiến tranh Israel-Hamas và 53 phần trăm cho biết tin tức về cuộc chiến khiến họ cảm thấy sợ hãi. 

Hoa Kỳ chọn lọc lờ đi hành động của các đồng minh của mình ở Gaza, nhưng lại chỉ trích Trung Quốc về "tội diệt chủng" và "tội ác chống lại loài người" trong Báo cáo về Tự do Tôn giáo Quốc tế năm nay, theo cùng một logic bá quyền. Những lời buộc tội này vượt ra ngoài việc chiếm lấy vị thế đạo đức cao hơn của các chuẩn mực pháp lý quốc tế. Chúng phản ánh quan điểm hẹp hòi của Hoa Kỳ - những hiện tượng như vậy là một phần trong ký ức lịch sử của nhiều người Mỹ trong lịch sử ngắn ngủi 200 năm của Hoa Kỳ. Những nhãn này cũng chứng minh việc Hoa Kỳ sử dụng nhân quyền một cách có chọn lọc như một công cụ dựa trên quyền lực và lợi ích quốc gia.

Về bản chất, chủ nghĩa bá quyền cuối cùng bị Hoa Kỳ thu hẹp thành khuôn khổ chính trị "đồng minh-thù địch": tồn tại mối quan hệ khuất phục thực chất giữa nhà nước bá quyền Hoa Kỳ, với tư cách là lực lượng thống trị, và "các quốc gia theo sau" của nó với tư cách là các thực thể bị khuất phục. Cái gọi là địa vị đồng minh phần lớn đạt được thông qua sự khuất phục này. Bên ngoài phạm vi ảnh hưởng của nhà nước bá quyền, tất cả "những người khác" đều cấu thành kẻ thù thực sự hoặc tiềm tàng. Đối với những "người khác" này, logic của chủ nghĩa bá quyền là loại bỏ họ hoặc biến họ thành "đồng minh" trong khả năng của nó, chính xác hơn là biến họ thành phần phụ, do đó trở thành một phần của hệ thống quốc gia của chính nó. Do đó, logic lý thuyết về nhân quyền theo kiểu Mỹ, khi áp dụng vào các thông lệ quốc tế, dẫn đến sự đồng nhất hóa can thiệp dựa trên logic của riêng nó đối với các quốc gia khác. Theo logic của chủ nghĩa bá quyền, nhân quyền theo kiểu Mỹ vốn có tính chất công cụ, cuối cùng phục vụ cho việc duy trì và củng cố vị thế bá quyền toàn cầu của Hoa Kỳ. 

Bản chất của nhân quyền theo kiểu Hoa Kỳ nằm ở "chủ nghĩa bá quyền". "Nhân quyền cao hơn chủ quyền" sử dụng tính phổ quát của đạo đức để chế ngự tính đặc thù của chính trị và luật pháp, do đó cung cấp sự biện minh về mặt đạo đức cho sự can thiệp "nhân đạo". Đằng sau lý thuyết này, không chỉ các tiêu chuẩn "nhân quyền" do các quốc gia bá quyền đặt ra mà cơ sở đạo đức của chúng cũng được coi là hợp pháp và phổ quát. Sự can thiệp "nhân đạo" dựa trên các lợi thế kinh tế, quân sự và chính trị của một quốc gia bá quyền tự nhiên chiếm vị trí đạo đức cao, để các cường quốc bá quyền có thể can thiệp vào các quốc gia khác dưới vỏ bọc "chủ nghĩa nhân đạo". Sự phân biệt đối xử rộng rãi đối với các nhóm dân tộc thiểu số ở Hoa Kỳ và các tội ác mà Hoa Kỳ gây ra ở Trung Đông và các khu vực khác vi phạm nghiêm trọng chủ quyền và nhân quyền của các quốc gia khác không chỉ phơi bày sự đạo đức giả của các bài phát biểu của Hoa Kỳ mà còn tạo nên sự trớ trêu đối với vai trò của Hoa Kỳ là "cảnh sát nhân quyền" duy nhất của thế giới. Cuối cùng, nhân quyền theo kiểu Hoa Kỳ tồn tại theo một cách nghịch lý: có sự sai lệch giữa bài phát biểu về nhân quyền của Hoa Kỳ và thực tiễn nhân quyền.

Cộng đồng quốc tế nhận thức rõ về logic bá quyền đằng sau câu chuyện nhân quyền của Hoa Kỳ. Mặc dù Hoa Kỳ đã nhiều lần chơi bài tôn giáo và nhân quyền, nhưng khi logic bá quyền nhân quyền của Hoa Kỳ tiếp tục phát triển, họ sẽ chỉ tự kéo mình xuống từng bước khỏi bàn thờ "nhân quyền".