Lúc 20h ngày 24/11/2019, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, nghệ sĩ Phó An My và nhạc sĩ Đặng Tuệ Nguyên sẽ tổ chức chương trình biểu diễn độc tấu piano mang tên “Tỉnh”, được cho là để “thức tỉnh người dân” về tình trạng ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, có nhiều dấu hiệu cho thấy Green Trees, một tổ chức chống chế độ dưới vỏ bọc “bảo vệ môi trường”, đã tác động đến đêm nhạc này thông qua trung gian là thành viên Đặng Vũ Lượng. Vậy Green Trees tác động đến đêm nhạc “Tỉnh” ở mức độ nào, và nhằm mục đích gì?
Để trả lời câu hỏi đó, chúng ta hãy cùng nhìn lại quan hệ giữa Phó An My, Đặng Vũ Lượng và nhóm Green Trees trong 5 năm trở lại đây, bắt đầu từ 2014.
1. Đặng Vũ Lượng là ai?
Đặng Vũ Lượng, sinh năm 1971, là một kỹ sư tin học và nhạc công saxophone sống tại Hà Nội. Hè 2011, Lượng tham gia phong trào “biểu tình chống Trung Quốc” nhân dịp nước này cho tàu xâm phạm lãnh hải Việt Nam, từ đó biết đến và tham gia các hội đoàn chống chế độ. Nhờ chiếc kèn saxophone, anh sớm trở thành một gương mặt nổi bật trong các bộ ảnh biểu tình:
Năm 2015, Lượng tiếp tục tham gia cuộc biểu tình phản đối việc chặt hạ, thay thế 6700 cây xanh tại Hà Nội. Khi Phạm Đoan Trang và Trịnh Anh Tuấn tận dụng phong trào này để thành lập nhóm “Vì Một Hà Nội Xanh” (sau đổi tên thành Green Trees), Lượng tham gia nhóm này từ khá sớm.
Vì sẵn có quan hệ với giới nhạc công thông qua những không gian sinh hoạt như CLB Saxophone Hà Nội, Lượng trở thành đầu mối giúp Green Trees tiếp cận giới này.
Lượng cũng tổ chức một số chương trình “trình diễn nghệ thuật” để quảng bá tên tuổi của Green Trees – như các buổi chơi nhạc tại phố cổ Hà Nội vào tháng 08/2015, hay buổi chơi nhạc để phản đối túi nilon vào ngày 04/02/2018 tại hồ Hoàn Kiếm.
Ngoài tài thổi kèn, Lượng chỉ là một “biểu tình viên” trình độ tầm tầm, không có gì đáng quan ngại. Anh chỉ có một tật xấu làm nhức mắt dư luận, là tật phô bày nỗi ám ảnh về tình dục của mình ở mọi nơi mọi lúc.
Chẳng hạn, anh làm điều đó khi chọn nick Facebook là “Gilolo1310”:
Khi anh kêu gọi người dân đi biểu tình:
Khi anh bàn về thơ:
Hoặc khi anh rao bán món bún thang của cửa hàng Bếp PAM, do Phó An My làm chủ:
2. Đặng Vũ Lượng và Phó An My có quan hệ gì?
Nghệ sĩ piano Phó An My lớn lên trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật – với cha là nhạc sĩ Phó Đức Vạn, chú là nhạc sĩ Phó Đức Phương, anh trai là kiến trúc sư Phó Đức Tùng… Là một nghệ sĩ hiếm hoi từng chơi nhạc tại nhà hát Philharmonie de Paris, cô được giới chuyên môn đánh giá cao và được báo chí trọng vọng. Trước đây, báo chí chưa từng ghi nhận các xung đột giữa cô và hệ thống chính trị của Việt Nam. Tuy nhiên, việc này đã thay đổi do mối quan hệ giữa cô và Đặng Vũ Lượng.
Phó An My đã quen Đặng Vũ Lượng ít nhất từ tháng 07/2014, trước khi nhóm Green Trees được thành lập. Chi tiết này bác bỏ cáo buộc của một số blog, rằng nhóm Green Trees phân công Lượng tiếp cận My:
Năm 2016, Lượng viết rằng Phó An My là “người đã và đang tư vấn, hỗ trợ cho ban nhạc Green Trees”, khi kêu gọi các thành viên nhóm này mua vé dự đêm nhạc “Gió” của My:
Cuối năm 2017, Đặng Vũ Lượng bán vé cho đêm nhạc “Độc hành” của Phó An My, ôm My chụp ảnh trên sân khấu của đêm nhạc, và cùng My đi du lịch với đội ngũ thực hiện đêm nhạc (bao gồm nhạc sĩ Đặng Tuệ Nguyên):
Năm 2018, Lượng cùng My làm quán Bếp PAM (19B Ngõ 12 Đặng Thai Mai, bán đảo Tây Hồ, Hà Nội), chuyên về ẩm thực truyền thống của Việt Nam. Họ cũng dùng fanpage Bếp PAM để tuyên truyền chính trị:
Cùng năm 2018, Bếp PAM trở thành địa điểm tụ họp của một loạt các thành viên Green Trees – như Hoàng Thành, Lê Kiên Cường, Trần Quang Nam:
Đầu năm 2019, Lượng và My công khai quan hệ yêu đương, khi đăng ảnh ôm nhau đằm thắm trên Facebook:
Ngày 22/08/2019, Lượng bị công an “mời” lên đồn khi đang sống ở nhà My. Ngay sau khi Lượng được thả về, anh cùng My đi du lịch để “lánh nạn”, chờ tình hình lắng luống:
Tháng 11/2019, My và Lượng gọi nhau là “vợ chồng” trong bài viết về việc bán mèo để quyên tiền làm đêm nhạc:
Như vậy, My và Lượng có quan hệ yêu đương, đồng thời đang sống chung nhà. My chia sẻ quan điểm chính trị của Lượng, từng “tư vấn, hỗ trợ cho ban nhạc Green Trees” ít nhất từ năm 2016, và từng sinh hoạt với nhóm Green Trees tại quán Bếp PAM.
3. Green Trees ảnh hưởng đến đêm nhạc “Tỉnh” ở mức độ nào?
Từ năm 2006, Phó An My bắt đầu đồng hành với Đặng Tuệ Nguyên – một nhạc sĩ trẻ chuyên sáng tác bằng chất liệu âm nhạc dân gian, do chịu ảnh hưởng từ truyền thống gia đình. Cụ thể, Đặng Tuệ Nguyên có bố và bác ruột là Đặng Lương Nguyên và Đặng Hoành Loan (cả hai đều là nhạc sĩ, nhà nghiên cứu âm nhạc dân gian), có mẹ là nghệ sĩ Minh Nga (chơi nhạc cụ sáo).
Từ năm 2011 đến năm 2017, Phó An My và Đặng Tuệ Nguyên đã cùng nhau sáng tác, trình diễn 4 cụm tác phẩm phối hợp giữa âm nhạc cổ điển phương Tây và các hình thức diễn xướng dân gian Việt Nam. Cả 4 được trình diễn vào tháng 11 hoặc 12, tại Nhà hát Lớn Hà Nội:
Năm
|
Tác phẩm
|
Nguồn cảm hứng
|
2011
|
Bóng
|
Hát
văn, hầu đồng, đạo Mẫu
|
2014
|
Lửa
|
Tuồng;
với các nhạc cụ như trống chiến, kèn bóp
|
2016
|
Gió
|
Chèo
cổ, vở “Quan Âm Thị Kính”; với các nhạc cụ truyền thống như bộ gõ dân tộc,
sáo tiêu, nhị
|
2017
|
Độc
hành
|
Đời
sống và âm nhạc dân gian của dân tộc Tày, Nùng vùng Tây Bắc; với cây đàn
Tính, đàn bầu, điệu hát lượn, hát Shi, điệu múa chầu, điệu múa Xiên Tâng
trong đám ma của người Tày
|
Khi trả lời phỏng vấn báo chí, Phó An My cho biết “Tỉnh” gồm năm trường đoạn, tương ứng với “ngũ hành” – là “Đất,” “Nước,” “Hỏa,” “Khí,” và “Sinh.” Mỗi chương là chuyện kể bằng âm nhạc về một khía cạnh của môi trường, và về tình trạng ô nhiễm mà con người gây ra cho khía cạnh đó.
Từ tháng 8 đến tháng 10/2019, miền Bắc Việt Nam liên tiếp trải qua 5 sự cố môi trường gây xôn xao dư luận. Chúng bao gồm vụ cháy nhà máy Rạng Đông, gây phát tán khí thủy ngân (ngày 28/08); đợt sương bụi gây nắng nóng ở Hà Nội, nghi do khói thải nhiệt điện (kéo dài khoảng 3 tuần kể từ giữa tháng 9); vụ báo Phụ Nữ công kích việc tập đoàn SunGroup phá hủy rừng Tam Đảo (ngày 21/09); vụ nước sinh hoạt từ Nhà máy Sông Đà bị nhiễm bẩn (ngày 08/10); và vụ ngộ độc khí ở nhà máy Golden Victory Nam Định (từ 14 đến 17/10/2019). Nhân đó, Phó An My đẩy mạnh quảng bá cho đêm nhạc “Tỉnh”, bằng ngôn ngữ cực đoan tương tự Green Trees, nhưng xa lạ với ngôn ngữ của My trong các bài viết nghiêm túc:
Ngoài sự tương đồng về ngôn ngữ này, có 4 lý do khác để khẳng định rằng Green Trees có tác động đến đêm nhạc “Tỉnh”.
Thứ nhất, “Tỉnh” được lên ý tưởng từ năm 2018 – thời điểm Đặng Vũ Lượng đã quen Đặng Tuệ Nguyên, và nhóm “bảo vệ môi trường” Green Trees thường xuyên tụ họp ở Bếp PAM.
Thứ hai, khi trả lời phỏng vấn VOA hôm 24/09, Cao Vĩnh Thịnh đã nói rằng Green Trees sẽ tổ chức một đêm nhạc tại Hà Nội trong tháng 11:
Thứ ba, ngày 24/10, Green Trees đã kêu gọi tài trợ cho đêm nhạc “Tỉnh”:
Thứ tư, như đã đề cập ở phần trước của bài, Đặng Vũ Lượng và Phó An My đã cùng bàn bạc về việc gây quỹ để thực hiện “Tỉnh”.
Tuy nhiên, sau khi một số blog cảnh báo rằng Green Trees có thể tác động đến đêm nhạc, Phó An My đã chủ động xóa hoặc ẩn các bài viết có màu sắc cực đoan. Sau đó, cô quảng bá cho “Tỉnh” bằng một bài viết nghiêm túc hơn, ý nói rằng âm nhạc của cô hướng đến các giá trị phổ quát, chứ không nhằm phục vụ ý đồ của các lực lượng cụ thể và hạn hẹp. Bài có đoạn:
“…Giao hưởng Anh Hùng của Beethoven đầu tiên dành để ca ngợi Napoleon, nhưng khi con người này trở nên chuyên chế, tham vọng thống trị, đánh mất đi giá trị giải phóng con người, thì Beethoven đã xé bỏ và sửa thành Giao hưởng Anh hùng ca. Từ số phận dành cho một anh hùng, lại biến thành sự ca ngợi chủ nghĩa anh hùng, đó là lựa chọn của Beethoven, và điều đó đem đến sự bất tử cho bản Giao hưởng số 3.
Âm nhạc hướng tới một cá nhân, một phạm vi không gian cụ thể thì chính là âm nhạc của nô lệ, của ý đồ. Song, mấy ai hiểu được điều đó, cảm được điều đó. Tính khái quát, tính nhân loại đã đem tạo nên số phận phải có cho âm nhạc. Nhưng sự hạn hẹp của tri thức cũng như nỗi sợ hãi vô minh lại tạo nên một số phận khác cho âm nhạc.
Hiểu được điều đó thì sẽ dễ dàng chấp nhận số phận nào sẽ đến với âm nhạc của mình, tác phẩm của mình, thành tựu hay thất bại của mình. Có thể âm nhạc ấy sẽ được hàng trăm khán giả trực tiếp thụ hưởng; có thể âm nhạc ấy sẽ vang lên trên mạng để hàng triệu người thưởng thức; hoặc cũng có thể nó chỉ được ngân lên trong sự đắm đuối của một con chó, một cô bạn hoặc một nhóm bạn…”.
Có thể My viết bài này với sự cố vấn của gia đình, do bố My, tức nhạc sĩ Phó Đức Vạn, thường xuyên “kiểm duyệt” fanpage của cô.
Khác với hiểu lầm của một số blog, hình xăm trên bàn tay Phó An My không phải là logo Green Trees, mà có thể là ký tự “Om” (ॐ) trong các tôn giáo Ấn Độ.
Trong khi đó, dù nhạc sĩ Đặng Vũ Lượng đôi lúc tỏ ra bất mãn với tình hình chính trị ở Việt Nam, anh và các thành viên khác trong ekip thực hiện “Tỉnh” không dùng Facebook để tuyên truyền chống chế độ.
Như vậy, Green Trees chủ yếu tác động đến đêm nhạc “Tỉnh” thông qua mối quan hệ cá nhân giữa Đặng Vũ Lượng và Phó An My. Green Trees không hoàn toàn kiểm soát “Tỉnh” và Phó An My; bởi khi phải chọn giữa hoạt động nghệ thuật và việc công kích chế độ, Phó An My đã chọn hoạt động nghệ thuật.
Xét các yếu tố trên, có lẽ cơ quan quản lý chỉ cần ngăn Green Trees hiện diện trong đêm nhạc ở Hà Nội và TP.HCM (nếu có), thay vì hủy cả đêm nhạc như đề nghị của một số blog.
4. “Cùng một giấc mơ màng trong vũ trụ”?
Các bài viết của Phó An My cho thấy ngoài mối quan hệ với Đặng Vũ Lượng, cô đối đầu với hệ thống chính trị ở Việt Nam vì ít nhất 3 lý do.
Thứ nhất, cô coi hệ thống như hiện thân của những đám đông ngu dốt, từng cấm đoán và phá hoại nhiều di sản văn hóa của tổ tiên, bao gồm thể loại “nhạc hầu Mẫu” mà cô chịu ảnh hưởng.
Thứ hai, với bản tính của một nghệ sĩ, cô muốn phá bỏ những giới hạn mà hệ thống áp đặt cho mình, bất kể đó là giới hạn luân lí hay chính trị.
Thứ ba, cô muốn hưởng cái hào quang của một vị Phật có trọng trách “thức tỉnh”, cứu rỗi nhân loại trong ngày tận thế.
Tiếc thay, phong trào dân chủ mà cô có thiện cảm đang trở thành một đám đông khác, còn ngu dốt và ham muốn phá hoại gấp nhiều lần. Đám đông này thu hút khá nhiều kẻ mê tưởng mình tỉnh, kẻ dốt tưởng mình đang “khai dân trí”. Và đám đông đang quy về dưới trướng Phạm Đoan Trang (sáng lập viên Green Trees) – một “dư luận viên lề trái” tin rằng giới trí thức cần học tập cách đấu tranh của dân oan:
Khi Phó An My quảng bá “Tỉnh” bằng thái độ cực đoan kiểu Green Trees và ngôn ngữ thô tục kiểu Đặng Vũ Lượng, người nghệ sĩ trong cô đang “thức tỉnh” đám đông hay đang chạy theo đám đông?
Đây là câu hỏi mà cô cần trả lời trên con đường “Độc hành” của mình. Suy cho cùng, chẳng ai tỉnh khi chưa đi đến tận cùng của giấc mơ.
Trước mắt, chỉ xin nhắn cô 5 câu hát cuối trong bài “Đời đáng chán” của Tản Đà:
“Ngẫm nghìn xưa: ai tài hoa, ai tiết liệt, ai đài trang
Cùng một giấc mơ màng trong vũ trụ.
Đời đáng chán biết thôi là đủ
Sự chán đời xin nhủ lại tri âm
Nên chăng nghĩ lại kẻo nhầm”.
Một số bài viết đáng chú ý (xếp theo trình tự thời gian):
* Về đêm nhạc “Tỉnh”:
_ “Năm nay 2019, đêm diễn thứ 2 trên chặng đường “Độc Thoại” sẽ ra mắt công chúng tháng 11 tới tại Nhà Hát Lớn, Hà Nội. Và cũng tháng 11 tại tp, HCM…” – Phó An My (trang FB), 14/03/2019, 03:00
https://www.facebook.com/PhoAnMy/posts/1123055941188143
_ “Độc tấu piano “Tỉnh” chủ đề thiên nhiên và môi trường” – Khánh Huyền (QĐND), 08/11/2019, 16:37
Trích: “…Chiều 8-11, tại Hà Nội, nghệ sĩ piano Phó An My và nhạc sĩ Đặng Tuệ Nguyên đã tổ chức buổi gặp gỡ báo chí giới thiệu chương trình biểu diễn độc tấu piano mang tên “Tỉnh” diễn ra tại Nhà hát Lớn Hà Nội vào 20 giờ ngày 24-11. (…) Tại buổi gặp gỡ báo chí, nhạc sĩ Đặng Tuệ Nguyên, nghệ sĩ sân khấu Đặng Xuân Trường, nghệ sĩ sắp đặt Thu Trần, họa sĩ Trần Nhật Thăng và ê kíp thực hiện chương trình đã chia sẻ về quá trình chuẩn bị cho show diễn này để mang đến cho khán giả một đêm hòa nhạc ấn tượng, đặc sắc…”.
https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:FA1712BSVOgJ:https://www.qdnd.vn/van-hoa-giao-duc/doi-song-van-hoa/doc-tau-piano-tinh-chu-de-thien-nhien-va-moi-truong-599428+&cd=1&hl=vi&ct=clnk&gl=vn&client=firefox-b-d
_ “Nghệ sỹ Việt kết hợp khí nhạc phương Tây và âm nhạc truyền thống” – An Ngọc (Vietnam+), 09/11/2019, 19:45
Trích: “… Theo đó, “Tỉnh” bao gồm năm trường đoạn: “Đất,” “Nước,” “Hỏa,” “Khí,” và “Sinh.” Mỗi chương là một câu chuyện thực tế được kể bằng âm nhạc về thiên nhiên, cỏ cây, môi trường sống cùng những thảm họa tác động của con người tới tự nhiên…”.
https://www.vietnamplus.vn/nghe-sy-viet-ket-hop-khi-nhac-phuong-tay-va-am-nhac-truyen-thong/606252.vnp
_ “Một Cuộc Đời Của Âm Nhạc” – Phó An My (FB cá nhân), 11/11/2019, 10:24
Trích: “…Số phận của Bóng sẽ viên mãn đẹp đẽ vô cùng bởi từ sự kết thúc của Bóng, một cuộc sống mới của âm nhạc hầu Mẫu được khai mở huy hoàng. Những màn diễn xướng lén lút, trốn tránh chính quyền khi xưa, nay được đem ra thế giới trình diễn…”.
https://www.facebook.com/anmy.pho/posts/2474919832603879
_ “Phó An My đừng để Ma cây Greentrees xé nát và thiêu đốt tất cả!” – Thanh Phong (Hội Cờ Đỏ), 13/11/2019
http://hoicodo.com/2019/11/468268/pho-an-my-dung-de-ma-cay-greentrees-xe-nat-va-thieu-dot-tat-ca-cdbhb-sinh-nam-1977-pho-an-my-khong-con-tre-hay-bong-bot-trong-nhung-quyet-dinh-quan-trong-cu/
_ “NHẠC SĨ ĐẶNG TUỆ NGUYÊN: Từ Khởi Nguyên đến Hoàn Nguyên” – Thùy Yên (FB Phó An My), 16/11/2019, 20:51
https://www.facebook.com/anmy.pho/posts/2486344211461441
* Về mối quan hệ giữa Đặng Vũ Lượng và Phó An My:
_ “Kệ mẹ đời! Mình cứ say và điên trong nhạc thôi Phó An My nhỉ. Hehehe” – Đặng Vũ Lượng (FB cá nhân), 14/07/2014
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10204166010570862&set=a.10202771464868091&type=3&permPage=1
_ “Trời lại giông mưa rồi Phó An My ơi” – Đặng Vũ Lượng (FB cá nhân), 29/05/2016, 19:51
https://www.facebook.com/gigolo1310/posts/10209467835953183
_ “ĐỂ “GIÓ” CUỐN ĐI” – Đặng Vũ Lượng (group Vì Một Hà Nội Xanh), 03/10/2016
https://www.facebook.com/groups/vimothanoixanh/permalink/553697914815970/
_ “TRĂNG SÁNG,TRĂNG XA, TRĂNG RỘNG QUÁ! Đắm mình giữa thiên nhiên để "thấu cảm" tình nghệ sỹ…” – Đặng Vũ Lượng (FB cá nhân), 08/08/2017, 20:20
https://www.facebook.com/gigolo1310/posts/10213787208294792
_ “Nghệ sỹ PHÓ AN MY: CÚNG THEN, HÁT LƯỢN TRÊN PHÍM DƯƠNG CẦM” – Đặng Vũ Lượng (FB cá nhân), 15/11/2017, 10:57
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10214620178318522&set=a.2549560858702&type=3&permPage=1
_ “Ngày hôm qua, giờ này “trong ảnh” năm sau nhỉ. Tày Nùng rồi, tiếp tục sẽ là dân tộc Thái.” – Phó An My (FB cá nhân), 25/09/2018
Ảnh chụp chung với Đặng Vũ Lượng.
https://www.facebook.com/anmy.pho/posts/1834993856596483
_ Green Trees ăn uống ở Bếp PAM – Hoàng Thành (FB cá nhân), 12/10/2018
https://www.facebook.com/thanh.jo/posts/2003198246407376
_ “Tròn 1 năm. Toàn cảnh .” – Phó An My (FB cá nhân), 01/12/2018
https://www.facebook.com/anmy.pho/posts/1922665101162691
_ “…Hôm nay đáng quý quá, “Mọi người” nhắn gửi đã tròn 1 năm. Đến hẹn định lên, đành rằng vậy, thôi để sang năm, có thể sớm hơn. Thêm một năm ủ mưu. Gửi lời cảm ơn với tất cả “ Mọi người” với sự chân quý nhất. Ngày vui mà cả ekips chả thấy “ đứa nào”, đành uống một mình vậy...” – Phó An My (FB cá nhân), 01/12/2018
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1922813124481222&set=a.408102682618948&type=3&permPage=1
_ “Năm mới...” – Phó An My (FB cá nhân), 02/01/2019
Chụp chung với Đặng Vũ Lượng, Lê Kiên Cường, Vũ Mỹ Lan.
Lê Kiên Cường là thành viên Green Trees, từng gặp Đoan Trang và Ba Sàm. Chơi trong band Nevermind. Chủ shop nhạc cụ “Đàn Tốt”.
Vũ Mỹ Lan là con gái Vũ Thư Hiên, có mẹ họ Đặng.
https://www.facebook.com/anmy.pho/posts/1966329326796268
_ “Mình ta một cõi.” – Phó An My (FB cá nhân), 18/02/2019
https://www.facebook.com/anmy.pho/posts/2033659820063218
_ Ảnh chụp chung của Đặng Vũ Lượng và Phó An My ở bãi biển – Đặng Vũ Lượng (FB cá nhân), 26/08/2019, 14:18
https://www.facebook.com/gigolo1310/timeline/story?ut=60&wstart=0&wend=1575187199&hash=5794370013972540119&pagefilter=3
_ “…- Giời ạ, toang thật rồi. Hay là thày em bán cái kèn sắc xô phôn đi? + Bán kèn thì lấy gì thổi đám hiếu? Tôi trước giờ ngoài thổi kèn có biết làm gì đâu? Hay bảo cậu Đặng Tuệ Nguyên bán đàn piano được giá hơn bu em ạ? - Không được thày em ạ, mình xui nó bán đàn thì sau này nó sáng tác bằng mồm à?...” – Bếp PAM, 31/10/2019, 22:09
https://www.facebook.com/BepPAM/posts/2489569307830469?__tn__=K-R
No comments:
Post a Comment