Quá trình hình thành tà đạo Dương Văn Mình và cái kết của kẻ lừa đảo

 

Từ khi bước vào thời kỳ Đổi Mới (1986), cùng với những chuyển biến của đời sống xã hội, đời sống tôn giáo ở nước ta cũng có sự chuyển biến mạnh mẽ, đặc biệt trong vùng dân tộc thiểu số ở các tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên. Trong đó, nổi bật nhất là phong trào “chuyển đổi đức tin” của một bộ phận người Mông đã từ bỏ tín ngưỡng truyền thống để gia nhập các tôn giáo khác, nhất là Kitô giáo (Công giáo và đạo Tin Lành). Trong xu trào ấy, có một bộ phận người Mông đã không chuyển sang theo đạo Tin Lành hay Công giáo mà lựa chọn “con đường thứ ba”, một xu hướng mới vừa theo Kitô giáo, nhưng vẫn giữ lại những giá trị tâm linh tôn giáo truyền
thống của người Mông. Trong đó, tiêu biểu là hiện tượng Dương Văn Mình. Việc tìm hiểu quá trình hình thành, phát triển, diện mạo và những đặc trưng cơ bản về hiện tượng Dương Văn Mình với tư cách là một “cách cúng mới”, “con đường thứ ba” của một bộ phận người Mông ở Việt Nam hiện nay cho chúng ta nhận thức đầy đủ, lý giải về sự xâm nhập, ăn sâu, bén rễ của thứ tà đạo này trong các vùng đồng bào người Mông.

 

Hiện tượng Dương Văn Mình xuất hiện vào nửa sau thập niên 80 của thế kỷ XX, đến nay đã có trên 30 năm tồn tại và phát triển. Dương Văn Mình (tiếng Mông có tên gọi là Dề Vềnh Mềnh, Giàng Văn Mềnh, Giàng Sống Mềnh hoặc Giàng Súng Mình), người Mông Trắng, sinh ngày 9 tháng 5 (âm lịch) năm 1961, tại thôn Xí Điêng, xã Thượng Thôn, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng. Năm 1982, Dương Văn Mình cùng gia đình di cư về xóm Ngõa, thôn Ngòi Sen, xã Yên Hương (nay là xã Yên Lâm), huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang.

Quá trình đi tìm “cách cúng mới” hay “cái lý mới” cho người Mông của Dương Văn Mình bắt đầu vào năm 1987. Sau khi nghe đài FEBC (từ Manila, Philippines)1 phát bằng tiếng Mông tuyên truyền về đạo Tin Lành dưới tên gọi Vàng Chứ, nói về tương lai tốt đẹp của người Mông nếu theo Vàng Chứ, Dương Văn Mình cùng một cộng sự người Mông Trắng tích cực đi tuyên truyền về đạo Vàng Chứ. Họ tự nhận mình là người của Vàng Chứ, đi tuyên truyền rằng Vàng Chứ là người sẽ cứu dân tộc Mông thoát khỏi khổ đau, ai theo Vàng Chứ sẽ được sung sướng, không làm cũng có ăn; ai không theo Vàng Chứ sẽ bị hổ ăn thịt, nước cuốn trôi,... tạo ra một bầu không khí căng thẳng, hoang mang lo sợ xen lẫn sự trông chờ, hy vọng dấy lên trong cộng đồng người Mông. Giữa khung cảnh ấy, Dương Văn Mình và cộng sự kêu gọi người nào muốn theo Vàng Chứ thì phải đăng ký, nộp tiền, thuốc lá (Sapa, Du lịch), vải đỏ, bỏ bàn thờ tổ tiên, bỏ ma nhà, ma cửa và tập bay để chờ ngày Vàng Chứ đón lên Trời3 . Tuy nhiên, sau một thời gian tuyên truyền về đạo Vàng Chứ, Dương Văn Mình đã từ bỏ đạo Vàng Chứ, tự nhận mình là Đấng Cứu thế và được Đào Đình Hoãng cùng các cộng sự khác tích cực ủng hộ, giúp sức tuyên truyền.

Việc từ bỏ đạo Vàng Chứ chuyển sang tuyên truyền về “Đấng Cứu thế Dương Văn Mình” được Dương Văn Mình và Đào Đình Hoãng chuẩn bị khá kỹ với những bước đi cụ thể. Họ đã bàn kế hoạch tuyên truyền lôi kéo người Mông đi theo, gồm ba bước:

 

Bước một: Tạo dựng việc Dương Văn Mình được Chúa nhập, dựng cổng chào, làm cờ, băng rôn, bước đầu lôi kéo đồng bào bỏ bàn thờ gia tiên để cầu cúng bằng thuốc lá, tung tin trời tối, đất sập, thú dữ đe dọa những ai chưa tin, chưa theo.

 

Bước hai: Sau khi tạo được chỗ đứng ở Yên Hương, Dương Văn Mình tự đi và cử người đi đến các vùng người Mông khác để tuyên truyền lôi kéo thêm người ủng hộ, thu tiền và hiện vật.

 

Bước ba: Dựng nhà thờ, phong cho Đào Đình Hoãng là cha (linh mục), Dương Văn Mình là Giêsu, công khai theo đạo Thiên Chúa , sử dụng quần chúng gây áp lực với chính quyền để giải quyết các yêu cầu đưa đạo Thiên Chúa vào người Mông.

 

Trước hết, Dương Văn Mình tạo dựng việc được Chúa Giêsu nhập vào qua lên đồng để tạo tính thiêng đối với dân chúng. Sự việc “khai đạo” này diễn ra vào khoảng 22 giờ ngày 01 đến 2 giờ ngày 02/8/1989, tại xã Yên Hương, huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang. Dương Văn Mình “lên đồng” gặp 4 người từ Trời xuống nói chuyện, trong đó có một người tên là Giêsu - “người mà trước đây đã bị người ta đem đóng đanh trên cây thập ác (cây giang tay)”. Đến trưa ngày 02 tháng 8 chỉ còn Giêsu ở lại. Giêsu nói với Mình: “Từ đây không đi cúng kiểu cũ nữa, hãy đem hết tất cả các đồ thờ cúng vứt bỏ đi là cắt được đường quấy nhiễu của ma quỷ” .

 

Tỉnh dậy, Dương Văn Mình kể lại câu chuyện đó cho mọi người và tung tin về ngày “tận thế”, rằng: “Năm 2000 quả đất và mặt trời va vào nhau vỡ tung, con người chết hết, ai muốn sống phải khấn Bố Trời và theo Mình. Ai theo Dương Văn Mình sẽ được lên trời, ở đó người Mông có quốc gia, không học cũng biết chữ, lao động bằng cơ giới, cuộc sống sung sướng, bát đĩa bằng vàng, người trẻ không già, người già sẽ lột xác và người chết sẽ sống lại”. Dương Văn Mình tuyên truyền rằng: “Tháng 10 năm 1989 sẽ có mưa to, gió lớn, trời tối ba ngày ba đêm” để hù dọa những ai chưa tin, chưa theo và ông ta dạy cách cúng mới cho đồng bào bằng việc phá bỏ bàn thờ tổ tiên, ma nhà, ma cửa, theo cách cúng mới là không dùng hương mà dùng thuốc lá.

 

Dương Văn Mình hướng dẫn người dân tháo bỏ bàn thờ gia tiên, cách đuổi “ma nhà”, “ma tổ tiên”, tổ chức làm lễ gọi vía cho 50 gia đình người Mông ở Yên Hương, Hàm Yên gia nhập cách cúng mới của Mình và giao cho một cộng sự về Cao Bằng thực hiện cách cúng mới và thu tiền của những người Mông tin theo.

 

Phụ họa với Dương Văn Mình, Đào Đình Hoãng và các đồng sự viết khẩu hiệu bằng chữ Việt, chữ Mông và chữ Hán khẳng định: “Đấng Cứu thế Dương Văn Mình ra đời vào lúc 12 giờ đêm ngày 01 tháng 8 năm 1989” và dựng cổng chào để mọi người đến xem, chứng kiến đấng cứu thế Dương Văn Mình “giáng thế” tại nhà ông Đào Văn Tạ (bố vợ Mình). Mỗi người khi đến đó đều phải nộp cho Dương Văn Mình tiền, thuốc lá, chè, đường.. . Để thiêng hóa đấng cứu thế Dương Văn Mình, Hoãng và các đồng sự còn tung tin rằng, “Dương Văn Mình là người thiêng, là Đấng Cứu thế Giêsu” và kêu gọi “bà con người Mông hãy nhanh chóng báo cho người thân biết, ngày mồng 9 tháng 10 đến nơi ngự của đấng cứu thế Dương Văn Mình tại xã Yên Hương, huyện Hàm Yên làm lễ cầu hồn cho khỏi ốm đau, khi đi nhớ mang theo chè, thuốc lá và tiền”.

 

Theo yêu cầu của “đấng cứu thế” Dương Văn Mình, họ thành lập một nhóm người thực hiện việc cúng khấn cầu hồn. Nhiều người Mông từ Thái Nguyên, Cao Bằng, Bắc Kạn và một số nơi khác trong tỉnh Tuyên Quang kéo đến nhờ “đấng cứu thế” Dương Văn Mình chữa bệnh, mong thoát khỏi khổ đau . Sau một thời gian tích cực hoạt động, Dương Văn Mình và Đào Đình Hoãng đã tuyên truyền lôi kéo được nhiều người Mông ở Bắc Thái (Thái Nguyên và Bắc Kạn), Tuyên Quang, Cao Bằng tin theo.

    Để đẩy mạnh việc tuyên truyên cho “cách cúng mới” của mình, Dương Văn Mình còn thành lập tổ chức, tự nhận là Chúa Giêsu, phong cho Đào Đình Hoãng làm linh mục (cha) và xây dựng một ngôi nhà năm gian để hành đạo. Ngày 26 tháng 3 năm 1990, Dương Văn Mình mổ trâu, bò, lợn, gà để khánh thành nhà mới và mời bà con người Mông đến ăn mừng Mình được phong làm “Bố đạo”. Nhiều người Mông đã bỏ sản xuất, bán trâu, bò, ngựa để đến chúc mừng “đấng cứu thế” Dương Văn Mình.

 

Những hoạt động, việc làm của Mình và các cộng sự bị chính quyền phát hiện và dẹp bỏ. Ngày 30 tháng 4 năm 1990, Dương Văn Mình, và đến ngày 15 tháng 5 năm 1990, Đào Đình Hoãng bị bắt, đưa ra xét xử và bị xử phạt 5 năm tù giam về tội lừa đảo, tuyên truyền mê tín dị đoan gây hậu quả nghiêm trọng.