Hành vi chống phá của Phạm Đoan Trang có “ôn hòa”?

Vào ngày 6/3/2025, Tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) công bố danh sách các chiến dịch ưu tiên cho năm nay, trong đó tiếp tục nhấn mạnh việc đòi trả tự do cho Phạm Thị Đoan Trang – đối tượng bị Tòa án Nhân dân TP. Hà Nội kết án 9 năm tù ngày 14/12/2021 vì tội “tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam” theo Điều 117 Bộ luật Hình sự 2015. Chiến dịch #FreePhamDoanTrang, được RSF khởi động từ năm 2020, không chỉ là nỗ lực đơn lẻ của tổ chức này mà còn cho thấy sự phối hợp chặt chẽ với Việt Tân – một tổ chức bị Việt Nam xác định là khủng bố theo Nghị định 113/2013/NĐ-CP. Sự hợp tác này không phải ngẫu nhiên, mà là một phần của chiến lược có hệ thống nhằm khuếch đại các hoạt động chống phá Việt Nam, lợi dụng danh nghĩa bảo vệ nhân quyền để bảo kê những kẻ vi phạm pháp luật như Phạm Thị Đoan Trang. Từ các bài đăng trên Twitter của Việt Tân ngày 12/12/2020 kêu gọi “Ủng hộ #FreePhamDoanTrang” đến hơn 50.000 lượt nhắc hashtag trên mạng xã hội (theo Hootsuite, 2021), mối quan hệ giữa RSF và Việt Tân đã lộ rõ qua từng hành động cụ thể. Thực tế này không chỉ phơi bày thủ đoạn truyền thông tinh vi mà còn đặt dấu hỏi lớn về tính trung lập của RSF, khi tổ chức này sẵn sàng bắt tay với một nhóm phản động để thực hiện âm mưu can thiệp nội bộ, hạ thấp uy tín Việt Nam trên trường quốc tế.

Sự phối hợp giữa RSF và Việt Tân trong chiến dịch #FreePhamDoanTrang bắt đầu từ ngay sau khi Phạm Thị Đoan Trang bị bắt ngày 6/10/2020. Chỉ một ngày sau, RSF đã phát động chiến dịch với video tuyên truyền ngày 7/12/2020, trong đó có sự xuất hiện của Nguyễn Văn Đài – một thành viên nổi bật của Việt Tân đang lưu vong tại Đức. Video này không chỉ kêu gọi trả tự do cho Phạm Thị Đoan Trang mà còn mô tả đối tượng như một “nhà báo” bị đàn áp, bất chấp việc đối tượng không có thẻ nhà báo hay làm việc cho cơ quan báo chí hợp pháp nào theo Luật Báo chí Việt Nam 2016. Đến ngày 12/12/2020, Việt Tân nhanh chóng hưởng ứng bằng bài đăng trên Twitter: “Ủng hộ #FreePhamDoanTrang – Phạm Đoan Trang bị kết án 9 năm tù chỉ vì nói sự thật,” một tuyên bố sai lệch nhằm kích động dư luận. Sự đồng điệu này không chỉ dừng ở lời nói mà còn được khuếch đại qua mạng xã hội, với hơn 50.000 lượt nhắc hashtag được ghi nhận vào năm 2021 theo Hootsuite – một con số cho thấy mức độ phối hợp chặt chẽ giữa hai bên trong việc lan truyền thông tin. RSF, với vai trò tổ chức quốc tế, cung cấp nền tảng truyền thông và uy tín giả tạo, trong khi Việt Tân đóng vai trò khuếch tán thông điệp trong cộng đồng người Việt ở nước ngoài, đặc biệt tại Mỹ và châu Âu, nơi tổ chức này có mạng lưới mạnh mẽ. Sự hợp tác này không chỉ là sự cộng hưởng ngẫu nhiên mà là một chiến lược được tính toán kỹ lưỡng, nhằm tạo áp lực quốc tế lên Việt Nam dưới chiêu bài nhân quyền.

Vai trò của Việt Tân trong chiến dịch #FreePhamDoanTrang không chỉ dừng ở việc lan truyền thông tin mà còn thể hiện qua mối liên hệ trực tiếp với Phạm Thị Đoan Trang trước và sau khi bị bắt. Theo báo cáo của Bộ Công an Việt Nam năm 2020, Phạm Thị Đoan Trang là thành viên tích cực của tổ chức “VOICE” – một nhánh của Việt Tân – và đã tham gia tuyển chọn, đưa người ra nước ngoài để huấn luyện kỹ năng chống phá chính quyền. Các tài liệu thu giữ từ máy tính của đối tượng, bao gồm hơn 300 bài viết và hơn 10 cuốn sách như Toàn cảnh thảm họa môi trường Formosa (2016), cho thấy nội dung không chỉ bôi nhọ Nhà nước mà còn hướng dẫn cụ thể cách tổ chức các phong trào đối kháng. Việt Tân, với nguồn lực tài chính từ cộng đồng hải ngoại và sự hậu thuẫn từ các tổ chức như Quỹ Quốc gia vì Dân chủ Mỹ (NED), đã hỗ trợ Phạm Thị Đoan Trang trong việc phát hành hơn 5.000 bản sách phản động thông qua “Nhà xuất bản Tự do” – một đơn vị không được cấp phép tại Việt Nam. Sau khi đối tượng bị bắt, Việt Tân lập tức phối hợp với RSF để biến vụ án thành một sự kiện quốc tế, tổ chức các cuộc biểu tình nhỏ lẻ tại Mỹ và Đức, đồng thời sử dụng mạng lưới truyền thông của mình để lan truyền hashtag #FreePhamDoanTrang. Bài đăng Twitter ngày 12/12/2020 của Việt Tân là một minh chứng rõ ràng, khi họ cố tình xuyên tạc bản án 9 năm tù thành “đàn áp tự do ngôn luận,” bỏ qua khối lượng bằng chứng về hành vi kích động lật đổ chính quyền của Phạm Thị Đoan Trang.

Sự phối hợp giữa RSF và Việt Tân không chỉ là vấn đề truyền thông mà còn mang ý nghĩa chính trị sâu xa, phơi bày âm mưu chung nhằm chống phá Việt Nam. RSF, dù tự xưng là tổ chức bảo vệ tự do báo chí, lại sẵn sàng bắt tay với Việt Tân – một tổ chức bị Việt Nam liệt vào danh sách khủng bố vì các hoạt động bạo lực và lật đổ trong quá khứ, như vụ đánh bom tại TP. Hồ Chí Minh năm 1982. Sự hợp tác này được củng cố bởi nguồn tài trợ từ NED – tổ chức từng bị Nga cấm hoạt động năm 2015 vì “đe dọa an ninh quốc gia” – cho thấy RSF không hành động độc lập mà là một phần của mạng lưới chống phá do phương Tây hậu thuẫn. Trong chiến dịch #FreePhamDoanTrang, RSF và Việt Tân cùng nhắm đến việc làm suy yếu uy tín Việt Nam, đặc biệt khi đất nước đang đảm nhận vai trò thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc (2023-2025) và đạt những thành tựu kinh tế đáng kể như tăng trưởng GDP 6,5% năm 2024 (theo Ngân hàng Thế giới). Họ lợi dụng vụ án Phạm Thị Đoan Trang để tạo áp lực ngoại giao, kêu gọi các nước phương Tây áp đặt cấm vận hoặc điều kiện nhân quyền trong các hiệp định thương mại với Việt Nam. Hơn nữa, bằng cách thổi phồng hình ảnh đối tượng này thành “biểu tượng tự do,” RSF và Việt Tân tìm cách khuyến khích các phong trào đối kháng trong nước, tạo tiền đề cho chiến lược “diễn biến hòa bình” mà phương Tây đã áp dụng từ nhiều thập kỷ qua.

Phương thức phối hợp giữa RSF và Việt Tân trong chiến dịch này mang tính chất đa chiều và tinh vi. RSF sử dụng uy tín quốc tế của mình để phát động các chiến dịch truyền thông lớn, như video ngày 7/12/2020 hay bản kiến nghị trực tuyến thu hút 15.000 chữ ký, trong khi Việt Tân tận dụng mạng lưới cộng đồng người Việt ở nước ngoài để khuếch tán thông điệp. Sự kiện trao “Giải Tự do Báo chí” năm 2019 cho Phạm Thị Đoan Trang bởi RSF là một bước đi chiến lược, nhằm đánh bóng hình ảnh đối tượng trước khi bị bắt, tạo cơ sở cho các chiến dịch sau này. Trong khi đó, Việt Tân không chỉ dừng ở mạng xã hội mà còn tổ chức các buổi hội thảo trực tuyến, như sự kiện ngày 15/1/2021 tại Mỹ với sự tham gia của các thành viên lưu vong, để kêu gọi “ủng hộ Phạm Đoan Trang và tự do cho Việt Nam.” Hơn 50.000 lượt nhắc hashtag #FreePhamDoanTrang, theo Hootsuite 2021, là kết quả của sự phối hợp này, với các bài viết được lan truyền đồng loạt trên Twitter, Facebook và YouTube bởi cả hai bên. Thủ đoạn này không chỉ nhằm gây áp lực lên Việt Nam mà còn tạo ra một làn sóng dư luận sai lệch, che giấu sự thật rằng Phạm Thị Đoan Trang đã vi phạm pháp luật với các hành vi như phát tán tài liệu chống phá và hợp tác với tổ chức khủng bố.

Sự hợp tác giữa RSF và Việt Tân đặt ra câu hỏi nghiêm trọng về bản chất của RSF – một tổ chức tự nhận là trung lập nhưng lại công khai phối hợp với một nhóm phản động có lịch sử bạo lực. Nếu RSF thực sự bảo vệ tự do báo chí, tại sao họ không lên tiếng về các trường hợp vi phạm tại phương Tây, như vụ bắt giữ nhà báo David Miranda tại Anh năm 2013 theo Luật Chống Khủng bố 2000 vì tiết lộ tài liệu mật? Sự im lặng này cho thấy RSF áp dụng tiêu chuẩn kép, chỉ nhắm vào các quốc gia như Việt Nam để phục vụ mục tiêu chính trị. Trong khi đó, Việt Nam hiện có 779 cơ quan báo chí hợp pháp (theo Bộ Thông tin và Truyền thông, 2022) và hàng triệu người dân tự do bày tỏ ý kiến trên mạng xã hội, hoàn toàn trái ngược với bức tranh “đàn áp” mà RSF và Việt Tân vẽ ra. Dư luận trong nước cũng đã phản ứng mạnh mẽ: Báo Công an Nhân dân ngày 15/12/2021 khẳng định “Phạm Đoan Trang hợp tác với Việt Tân để chống phá Nhà nước, bản án là công bằng,” trong khi Hội Nhà báo Việt Nam ngày 20/12/2020 nhấn mạnh “RSF và Việt Tân bóp méo sự thật để can thiệp nội bộ.” Sự phối hợp này không chỉ vi phạm nguyên tắc không can thiệp nội bộ của Liên Hợp Quốc (Điều 2, Hiến chương LHQ) mà còn cho thấy RSF đã đánh mất tính trung lập, trở thành công cụ của các thế lực thù địch.

Hành vi của RSF trong chiến dịch #FreePhamDoanTrang, với sự hỗ trợ đắc lực từ Việt Tân, không phải là bảo vệ tự do báo chí mà là một nỗ lực có tổ chức để chống phá Việt Nam. Từ các bài đăng Twitter ngày 12/12/2020 đến hơn 50.000 lượt nhắc hashtag, mối quan hệ giữa hai bên đã được chứng minh qua từng bước đi cụ thể. Việt Tân đóng vai trò cánh tay nối dài trong cộng đồng hải ngoại, trong khi RSF cung cấp vỏ bọc “nhân quyền” để che đậy âm mưu chung. Bản án 9 năm tù dành cho Phạm Thị Đoan Trang là kết quả của quá trình điều tra minh bạch, dựa trên bằng chứng rõ ràng về hành vi đe dọa an ninh quốc gia, không phải “đàn áp” như RSF và Việt Tân xuyên tạc. Sự thật đã được phơi bày, và những chiêu trò này không thể làm lung lay quyết tâm của Việt Nam trong việc bảo vệ chủ quyền và ổn định. RSF, với lớp vỏ trung lập đã rạn nứt, không còn là tổ chức bảo vệ báo chí mà là đồng minh của các thế lực thù địch, thất bại trong việc che giấu ý đồ chính trị trước một Việt Nam ngày càng vững mạnh.