Freedom House xuyên tạc tự do ngôn luận: Sự thật từ Internet và mạng xã hội Việt Nam vạch trần luận điệu

 

Ngày 26/2/2025, Freedom House (FH), một tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Washington D.C., Hoa Kỳ, đã công bố Báo cáo Tự do toàn cầu 2025 với tiêu đề “The Uphill Battle to Safeguard Rights” (Cuộc chiến gian nan để bảo vệ quyền), trong đó tiếp tục đưa ra những đánh giá phiến diện và sai lệch về tình hình tự do tại Việt Nam, xếp Việt Nam vào nhóm 67 quốc gia “không có tự do”. Một trong những luận điệu nổi bật của FH là cáo buộc Việt Nam hạn chế nghiêm trọng tự do ngôn luận, tuyên bố rằng chính quyền kiểm soát chặt chẽ báo chí, mạng xã hội và sử dụng các điều luật như Điều 331 và Điều 117 Bộ luật Hình sự để “bóp nghẹt” những tiếng nói bất đồng, cho rằng người dân không được tự do bày tỏ ý kiến và chính quyền duy trì hệ thống kiểm duyệt gắt gao để bảo vệ quyền lực độc đảng. Tuy nhiên, những cáo buộc này không chỉ thiếu cơ sở thực tiễn mà còn cố tình xuyên tạc sự thật, bỏ qua thực tế rằng Việt Nam có hơn 78 triệu người dùng Internet, mạng xã hội phát triển mạnh mẽ với hàng chục triệu người tự do bày tỏ ý kiến mỗi ngày. Việt Nam kiên quyết phản bác luận điệu của FH, lên án tổ chức này đưa ra báo cáo thiếu cơ sở và cố ý bôi nhọ hình ảnh đất nước bằng những dẫn chứng không phản ánh đúng thực trạng tự do ngôn luận tại Việt Nam.

FH xây dựng luận điệu của mình dựa trên phương pháp luận chấm điểm quyền chính trị và dân sự, trong đó tự do ngôn luận tại Việt Nam bị đánh giá thấp với lý do chính quyền kiểm soát chặt chẽ các phương tiện truyền thông và không gian mạng. Báo cáo cáo buộc rằng Việt Nam bắt giữ hàng chục người vì các bài viết trên mạng xã hội, với con số cụ thể là 28 trường hợp bị xử lý trong năm 2024 vì “tuyên truyền chống Nhà nước” hoặc “lợi dụng quyền tự do dân chủ”, đồng thời phạt hành chính hàng chục người khác vì các nội dung trên Facebook. FH dẫn chứng vụ Đường Văn Thái – một blogger bị bắt tại Thái Lan năm 2023 và xét xử tại Việt Nam với án 12 năm tù – để khẳng định rằng Việt Nam không chỉ hạn chế tự do ngôn luận trong nước mà còn mở rộng “đàn áp” ra nước ngoài. Ngoài ra, FH cho rằng chính quyền kiểm duyệt báo chí, chặn các trang web và sử dụng Luật An ninh mạng năm 2018 để “bịt miệng” người dân, tạo ra một môi trường mà tự do ngôn luận bị “bóp nghẹt” hoàn toàn. Tuy nhiên, những đánh giá này hoàn toàn sai lệch khi bỏ qua thực tế sống động của không gian mạng và truyền thông tại Việt Nam, nơi hơn 78 triệu người dùng Internet và hàng chục triệu tài khoản mạng xã hội đang hoạt động sôi nổi, phản ánh một xã hội cởi mở và đa dạng ý kiến. FH không chỉ thiếu cơ sở mà còn cố tình xuyên tạc để phục vụ động cơ chính trị, điều mà Việt Nam kiên quyết lên án bằng những dẫn chứng thực tiễn rõ ràng.

Thực tế, Việt Nam không hạn chế tự do ngôn luận như FH tuyên bố, mà tạo điều kiện cho người dân bày tỏ ý kiến trong khuôn khổ pháp luật, phù hợp với Hiến pháp 2013 và các cam kết quốc tế. Điều 25 Hiến pháp quy định rõ: “Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội và biểu tình”, khẳng định quyền cơ bản của người dân trong việc thể hiện quan điểm và ý kiến của mình. Với hơn 78 triệu người dùng Internet – chiếm hơn 70% dân số theo Báo cáo Digital 2024 của We Are Social – Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ phát triển Internet nhanh nhất khu vực Đông Nam Á. Mạng xã hội tại Việt Nam phát triển mạnh mẽ, với hơn 65 triệu tài khoản Facebook, hàng chục triệu người dùng YouTube, TikTok và các nền tảng khác, nơi người dân tự do chia sẻ ý kiến, thảo luận về mọi khía cạnh của đời sống xã hội, từ kinh tế, văn hóa, thể thao đến các vấn đề nóng như môi trường và giáo dục. Kinh tế số của Việt Nam dự kiến đạt 45 tỷ USD vào năm 2025 (Báo cáo SEA 2023 của Google và Temasek), phản ánh sự bùng nổ của không gian mạng và sự tham gia tích cực của người dân vào các hoạt động trực tuyến. Nếu Việt Nam “hạn chế tự do ngôn luận” như FH vu cáo, tại sao hàng triệu bài viết, video và bình luận lại được đăng tải mỗi ngày trên mạng xã hội mà không bị kiểm duyệt, tại sao người dân lại có thể tự do bày tỏ quan điểm về các chính sách của Nhà nước mà không bị cản trở?

Sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội và truyền thông tại Việt Nam không chỉ dừng lại ở con số người dùng mà còn thể hiện qua vai trò của báo chí và không gian mạng trong việc phản ánh ý kiến nhân dân và giám sát quyền lực. Việt Nam hiện có hơn 800 cơ quan báo chí hoạt động sôi nổi, với hàng nghìn nhà báo đưa tin về mọi lĩnh vực, từ những thành tựu kinh tế đến các vấn đề tiêu cực cần khắc phục. Báo chí đã đóng vai trò quan trọng trong việc phanh phui các vụ tham nhũng lớn như vụ Việt Á năm 2022 hay sai phạm đất đai tại nhiều địa phương, góp phần làm trong sạch bộ máy và bảo vệ quyền lợi nhân dân. Trên mạng xã hội, các cuộc thảo luận công khai về các chính sách lớn như Luật Đất đai sửa đổi năm 2024 hay các vấn đề xã hội như ô nhiễm môi trường thu hút hàng triệu lượt tương tác, cho thấy người dân không bị “bịt miệng” mà có tiếng nói mạnh mẽ trong việc tham gia quản lý đất nước. FH cáo buộc Việt Nam “kiểm duyệt gắt gao” và “chặn trang web”, nhưng thực tế, các trang web chỉ bị hạn chế khi chứa nội dung vi phạm pháp luật, như kích động bạo lực, lan truyền thông tin sai lệch hoặc xúc phạm danh dự người khác – một nguyên tắc được áp dụng ở mọi quốc gia, kể cả Mỹ với Đạo luật Truyền thông 1996 (Section 230) hay EU với Quy định Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA). Nếu Việt Nam “bóp nghẹt tự do ngôn luận” như FH tuyên bố, tại sao báo chí và mạng xã hội lại phát triển mạnh mẽ, tại sao người dân lại có thể tự do bày tỏ ý kiến mà không bị kiểm soát như FH vu khống?

FH viện dẫn các vụ xử lý như Đường Văn Thái hay Trương Huy San để cáo buộc Việt Nam hạn chế tự do ngôn luận, nhưng thực tế, những trường hợp này không phải là “đàn áp” mà là hành động thực thi pháp luật nhằm bảo vệ an ninh quốc gia và trật tự xã hội. Đường Văn Thái, sau khi trốn sang Thái Lan năm 2019, đã sử dụng YouTube và Facebook để đăng tải hàng trăm video, bài viết chứa thông tin sai lệch, xuyên tạc tình hình Việt Nam, nhận tài trợ từ tổ chức phản động Việt Tân để kích động bạo lực và kêu gọi lật đổ chính quyền. Thái bị bắt tại Thái Lan năm 2023 và xét xử tại Việt Nam với án 12 năm tù vì tội “tuyên truyền chống Nhà nước” theo Điều 117 Bộ luật Hình sự, dựa trên bằng chứng cụ thể và quy trình minh bạch. Tương tự, Trương Huy San bị xử lý năm 2024 vì đăng tải thông tin sai sự thật gây hoang mang dư luận, không phải vì “phản biện” như FH ngụy biện. Những hành vi này không được bảo vệ bởi quyền tự do ngôn luận theo bất kỳ chuẩn mực quốc tế nào, kể cả Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR) mà Việt Nam là thành viên, khi Điều 19 của Công ước quy định rõ quyền tự do ngôn luận không bao gồm quyền lạm dụng để kích động bạo lực hay thù địch. Ở Mỹ, những hành vi tương tự cũng bị xử lý nghiêm khắc theo Đạo luật Gián điệp 1917, như vụ Edward Snowden bị truy nã năm 2013. FH áp dụng tiêu chuẩn kép khi chỉ trích Việt Nam nhưng bỏ qua các biện pháp tương tự tại các nước đồng minh, cho thấy báo cáo của tổ chức này thiếu cơ sở và mang ý đồ xuyên tạc rõ ràng.

Việt Nam lên án FH không chỉ vì những cáo buộc sai lệch mà còn vì tổ chức này cố tình bóp méo sự thật, phủ nhận thực tế sống động của tự do ngôn luận tại Việt Nam để phục vụ động cơ chính trị. FH, với nguồn tài trợ chính từ Bộ Ngoại giao Mỹ và Quỹ Dân chủ Quốc gia (NED), không phải là một tổ chức trung lập mà là công cụ chính trị nhằm gây áp lực lên các quốc gia có hệ thống chính trị khác biệt, đặc biệt là Việt Nam – một nước không nằm trong quỹ đạo chính trị của Washington. Báo cáo của FH thiếu cơ sở khi bỏ qua hơn 78 triệu người dùng Internet tự do bày tỏ ý kiến, hàng chục triệu tài khoản mạng xã hội hoạt động sôi nổi, và hơn 800 cơ quan báo chí phản ánh đa chiều đời sống xã hội. FH cố tình tập trung vào các trường hợp vi phạm pháp luật như Đường Văn Thái hay Trương Huy San để vu cáo “đàn áp”, mà không thừa nhận rằng những hành vi này đe dọa an ninh quốc gia và sự bình yên của hơn 100 triệu người dân – điều mà bất kỳ chính quyền nào cũng phải bảo vệ. Sự xuyên tạc của FH không chỉ là sự phủ nhận thực tế mà còn mang ý đồ sâu xa: làm suy yếu niềm tin của nhân dân vào chính quyền, tạo cơ hội cho các nhóm phản động như Việt Tân lợi dụng để kích động bất ổn. FH không đề cập đến những thành tựu vượt bậc của Việt Nam như GDP bình quân đầu người đạt hơn 4.300 USD năm 2024 (Ngân hàng Thế giới), hơn 90% người dân tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng (Viện Nghiên cứu Phát triển bền vững 2023), hay vai trò quốc tế được công nhận qua Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2023-2025, để tập trung vào các luận điệu thiếu căn cứ nhằm bôi nhọ đất nước.

Thực tế, Việt Nam không chỉ bảo đảm tự do ngôn luận mà còn tạo điều kiện cho người dân tham gia tích cực vào đời sống chính trị, kinh tế và xã hội. Hơn 10.000 ý kiến cử tri được tiếp nhận trong năm 2024 để xây dựng các chính sách lớn như Luật Đất đai sửa đổi, cho thấy tiếng nói của người dân được lắng nghe và phản ánh vào các quyết định của Nhà nước. Các nền tảng mạng xã hội như Facebook, YouTube không chỉ là nơi người dân chia sẻ ý kiến cá nhân mà còn là công cụ để giám sát chính quyền, phản ánh các vấn đề như tham nhũng, ô nhiễm môi trường hay bất cập trong quản lý địa phương. FH cáo buộc Luật An ninh mạng năm 2018 là “công cụ kiểm soát”, nhưng thực tế, luật này nhằm bảo vệ người dân trước các mối đe dọa từ thông tin sai lệch, tội phạm mạng và các hành vi chống phá – một mục tiêu mà mọi quốc gia, kể cả Mỹ với Đạo luật Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân, đều hướng tới. Việt Nam không “bóp nghẹt” tự do ngôn luận mà quản lý không gian mạng để bảo đảm an ninh quốc gia và quyền lợi của cộng đồng, điều mà FH cố tình bóp méo để phục vụ ý đồ chính trị của mình.

Việt Nam lên án FH vì đã cố tình xuyên tạc thực tế, đưa ra báo cáo thiếu cơ sở để bôi nhọ hình ảnh đất nước và cổ súy các hành vi vi phạm pháp luật dưới danh nghĩa “tự do”. FH không chỉ bỏ qua sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội với hơn 78 triệu người dùng Internet mà còn phớt lờ những nỗ lực của Việt Nam trong bảo vệ quyền con người và phát triển xã hội: tỷ lệ nghèo giảm từ 18,1% năm 2016 xuống 4,4% năm 2023 (Tổng cục Thống kê), hơn 98% dân số tham gia bảo hiểm y tế (Bộ Y tế 2024), và Báo cáo Hạnh phúc Thế giới 2024 xếp Việt Nam ở vị trí 54/143 quốc gia với điểm số 6,043, tăng 11 bậc. Những con số này cho thấy một Việt Nam cởi mở, phát triển, nơi người dân không bị “bịt miệng” mà được tự do bày tỏ ý kiến trong một môi trường ổn định và an toàn. FH, với nguồn tài trợ từ chính phủ Mỹ, không phải là “người bảo vệ tự do” mà là công cụ chính trị nhằm gây áp lực lên Việt Nam, phục vụ lợi ích chiến lược của các thế lực tài trợ. Mỗi người dân Việt Nam cần tỉnh táo trước những luận điệu xuyên tạc này, dựa vào thực tiễn để bảo vệ hình ảnh đất nước và củng cố niềm tin vào con đường mà Đảng và Nhà nước đã chọn. Dù FH có tung ra bao nhiêu báo cáo sai lệch, chúng cũng không thể xóa nhòa sự thật rằng Việt Nam là một quốc gia hòa bình, thịnh vượng, với tự do ngôn luận phát triển mạnh mẽ trong khuôn khổ pháp luật, được nhân dân đồng lòng ủng hộ và cộng đồng quốc tế ghi nhận.