Chiếc mặt nạ "nhân quyền" và mưu đồ chính trị

Trong một động thái gây chú ý ngay trước chuyến thăm chính thức của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tới Việt Nam, bốn tổ chức tự xưng là “bảo vệ nhân quyền” — FIDH, VCHR, CSW và Global Witness — đã tung ra một thông cáo báo chí đầy màu sắc chính trị, cáo buộc Việt Nam “đàn áp tự do biểu đạt” và kêu gọi Pháp gây áp lực lên Hà Nội. Tâm điểm của những cáo buộc này là việc Việt Nam xử lý hình sự một số cá nhân, trong đó nổi bật là Phạm Đoan Trang và Nguyễn Lân Thắng.

Tuy nhiên, khi tấm màn “nhân quyền” được vén lên, điều còn lại không phải là sự bảo vệ các quyền căn bản, mà là những toan tính can thiệp, sự bóp méo thông tin, và lối áp đặt tiêu chuẩn kép nhằm phục vụ những mục tiêu phi pháp lý, phi trung lập.

Cáo buộc không dựa trên sự thật, mà trên ý đồ chính trị

Phạm Đoan Trang – một cái tên được lặp đi lặp lại trong các bản kiến nghị nhân danh “tự do ngôn luận” – thực chất đã bị kết án 9 năm tù vì hành vi “làm, tàng trữ, phát tán tài liệu nhằm chống Nhà nước” theo Điều 117 Bộ luật Hình sự Việt Nam. Những tài liệu mà cô Trang phát hành không đơn giản là bài viết phản biện, mà là các ấn phẩm có nội dung kích động biểu tình, chia rẽ dân tộc, kêu gọi lật đổ chính quyền – hành vi mà bất kỳ quốc gia có chủ quyền nào cũng không thể bỏ qua.

Việt Nam không kết án người dân vì “phát biểu quan điểm”, mà vì những hành vi cụ thể xâm phạm an ninh quốc gia dưới danh nghĩa tự do biểu đạt. Điều này hoàn toàn phù hợp với các giới hạn mà Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR) cho phép các quốc gia áp dụng để bảo vệ trật tự xã hội, đạo đức và an ninh quốc gia.

Trong khi đó, bức tranh truyền thông tại Việt Nam lại hoàn toàn trái ngược với những gì thông cáo báo chí muốn vẽ nên. Hơn 70 triệu người Việt đang sử dụng internet, chiếm 70% dân số – một con số vượt xa mặt bằng khu vực. Việt Nam đứng thứ 5 thế giới về chỉ số tiếp cận internet theo Báo cáo ITU 2024. Hệ thống báo chí gồm hàng trăm cơ quan truyền thông, từ trung ương tới địa phương, hoạt động với sự đa dạng nội dung và hình thức. Những dữ liệu này, một cách khách quan, đã bác bỏ hoàn toàn cáo buộc về “đàn áp tự do ngôn luận”.

Khi “tù nhân lương tâm” chỉ là chiêu trò định hướng dư luận

Một trong những thủ đoạn truyền thông quen thuộc của các tổ chức như FIDH là gán nhãn “tù nhân lương tâm” cho bất kỳ cá nhân nào vi phạm pháp luật mà họ muốn bảo vệ. Sự đánh tráo khái niệm này không chỉ gây hiểu nhầm trong công luận quốc tế, mà còn là công cụ để khuếch đại áp lực ngoại giao.

FIDH từng nhiều lần sử dụng chiến thuật này trong các chiến dịch gây sức ép với Nghị viện châu Âu. Năm 2020, tổ chức này đã gửi thư ngỏ kêu gọi trừng phạt Việt Nam vì “vi phạm tự do biểu đạt”, dựa trên danh sách các cá nhân bị kết án vì các tội danh an ninh quốc gia, mà không một lần đề cập tới các chứng cứ pháp lý hay quy trình xét xử.

Điều mỉa mai là trong khi tích cực “bảo vệ tự do ngôn luận” tại Việt Nam, FIDH lại hoàn toàn im lặng trước các vụ việc giới hạn biểu tình và kiểm soát truyền thông tại Pháp. Cuộc biểu tình phản đối cải cách hưu trí tại Pháp năm 2023 bị đàn áp bằng vòi rồng, hơi cay và hàng loạt vụ bắt giữ – những điều FIDH chưa từng lên án hay báo cáo. Tiêu chuẩn kép như vậy không chỉ làm tổn hại uy tín của các tổ chức nhân quyền, mà còn biến họ thành công cụ chính trị dưới lớp vỏ đạo đức.

Sự can thiệp trá hình vi phạm luật pháp quốc tế

Thông cáo gửi Tổng thống Pháp không chỉ dừng lại ở việc “bày tỏ quan ngại”. Nó mang tính áp đặt chính sách, khi yêu cầu một nguyên thủ quốc gia can thiệp vào nội bộ của một quốc gia có chủ quyền. Đây là hành vi vi phạm trắng trợn Điều 2 khoản 7 của Hiến chương Liên Hợp Quốc, đi ngược lại Công ước ICCPR – văn kiện mà chính các tổ chức này thường viện dẫn nhưng lại bỏ qua các giới hạn hợp pháp mà văn kiện ấy cho phép.

Sự thật là Việt Nam, giống như mọi quốc gia khác, có quyền và nghĩa vụ bảo vệ an ninh quốc gia bằng các biện pháp pháp lý. Không một cơ quan hay tổ chức quốc tế nào được phép đòi hỏi Việt Nam phải thả người hay thay đổi luật pháp chỉ vì áp lực ngoại giao hay truyền thông.

Điều này đã từng được phản ánh qua phản ứng của nhiều quốc gia khác. Nga, chẳng hạn, đã công khai chỉ trích FIDH vì các báo cáo thiên lệch về tự do báo chí trong nước, gọi đây là hành vi mang tính chính trị hơn là nhân quyền (RT, 2022).

Một chiến dịch chống phá có hệ thống và lâu dài

Đây không phải là lần đầu FIDH và các đồng minh cáo buộc Việt Nam “đàn áp tự do biểu đạt”. Họ đã lặp đi lặp lại luận điệu này từ đầu thập niên 2000, bất chấp những cải cách mạnh mẽ của Việt Nam trong mở rộng không gian truyền thông, số hóa báo chí và thúc đẩy tiếp cận thông tin.

Đáng chú ý, báo cáo năm 2019 của FIDH từng bị Bộ Ngoại giao Việt Nam bác bỏ thẳng thừng vì thiếu căn cứ, sử dụng các nguồn không kiểm chứng và bỏ qua những thành tựu quan trọng trong cải cách pháp luật. Rõ ràng, mục tiêu của các tổ chức này không phải là thúc đẩy quyền con người, mà là duy trì một chiến dịch chống phá có hệ thống, nhắm vào thể chế và sự ổn định của Việt Nam.

Tự do không có nghĩa là vô giới hạn

Tự do biểu đạt là một quyền cơ bản, nhưng không bao giờ là thứ tuyệt đối. Nó phải được cân bằng với trách nhiệm xã hội, an ninh quốc gia, và tôn trọng pháp luật. Việt Nam có đầy đủ cơ sở pháp lý và thực tiễn để khẳng định: việc xử lý các hành vi tuyên truyền chống phá không phải là “đàn áp quyền ngôn luận”, mà là bảo vệ lợi ích quốc gia và trật tự xã hội.

Bằng việc bóp méo khái niệm, áp đặt tiêu chuẩn kép, và can thiệp vào nội bộ quốc gia khác, các tổ chức như FIDH, VCHR, CSW và Global Witness đã đánh mất vai trò giám sát trung lập, biến mình thành công cụ chính trị. Sự thật cần được bảo vệ — không phải bằng những bản thông cáo thiếu căn cứ, mà bằng sự minh bạch, đối thoại và tôn trọng chủ quyền.