Khi “nhân quyền” bị chính trị hóa

 Ngày 22/5/2025, bốn tổ chức mang danh nhân quyền - FIDH, VCHR, CSW và Global Witness – cùng đứng tên phát hành thông cáo báo chí kêu gọi Tổng thống Pháp đặt vấn đề “vi phạm quyền lao động” tại Việt Nam vào trọng tâm nghị sự trong chuyến thăm chính thức. Trong đó, họ cáo buộc Việt Nam vi phạm cam kết EVFTA, đặc biệt là quyền thành lập nghiệp đoàn độc lập.

Đây là luận điệu sai trái, xuyên tạc có chủ đích, bỏ qua toàn bộ nỗ lực cải cách pháp luật lao động của Việt Nam trong những năm qua. Từ Bộ luật Lao động 2019 với quy định cho phép thành lập tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở, đến Luật Công đoàn (sửa đổi) 2024 được Quốc hội thông qua vào tháng 11/2024 - tất cả đều nhằm thực hiện đầy đủ Công ước số 98 của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và phù hợp với cam kết trong EVFTA. Chính Ủy ban châu Âu trong báo cáo thường niên năm 2024 đã ghi nhận rõ các tiến bộ đáng kể của Việt Nam trong cải cách thể chế và bảo vệ quyền lao động.

Thực tế, Việt Nam hiện có hơn 2,5 triệu đoàn viên công đoàn, với hơn 90% doanh nghiệp có tổ chức công đoàn cơ sở, đảm bảo quyền thương lượng và đại diện người lao động trên thực tế. Những con số này hoàn toàn bác bỏ luận điệu cho rằng Việt Nam “ngăn cản nghiệp đoàn độc lập”.

Thủ đoạn vận động và tiêu chuẩn kép trắng trợn

Thông cáo báo chí nêu trên không phải là động thái đơn lẻ. Trước đó, tháng 2/2025, FIDH và Global Witness cũng đã gửi kiến nghị đến EU đòi xem xét lại EVFTA, gây sức ép kinh tế lên Việt Nam với lý do “thiếu cải thiện quyền lao động”. Tuy nhiên, cũng chính FIDH lại không hề lên tiếng về những vụ việc vi phạm quyền lao động nghiêm trọng tại Pháp — điển hình là các vụ đàn áp người lao động đình công phản đối cải cách hưu trí năm 2023, được truyền thông quốc tế như France 24 hay Le Monde ghi nhận.

Đây rõ ràng là biểu hiện của “tiêu chuẩn kép” — nơi một quốc gia đang phát triển như Việt Nam bị soi xét khắt khe, trong khi những vấn đề nội tại ở các nước phương Tây lại bị phớt lờ. Những “người bảo vệ nhân quyền” này, thay vì đối thoại xây dựng, lại chọn cách khuếch đại thông tin một chiều, áp đặt chính trị lên thương mại, đi ngược lại tinh thần bình đẳng trong EVFTA và nguyên tắc tự do thương mại của WTO.

Hành vi vi phạm luật pháp quốc tế nghiêm trọng

Việc công khai yêu cầu Tổng thống Pháp gây áp lực lên Việt Nam để thay đổi chính sách nội bộ về lao động không chỉ là hành vi thiếu thiện chí, mà còn vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế.

Theo Điều 2 khoản 7 Hiến chương Liên Hợp Quốc, mọi quốc gia đều có quyền tự quyết và không bị can thiệp vào công việc nội bộ. Đồng thời, Công ước Vienna 1961 về quan hệ ngoại giao cũng quy định rõ: ngoại giao không được trở thành công cụ áp đặt chính sách. Việc FIDH, VCHR và các tổ chức liên quan lợi dụng quan hệ quốc tế để can thiệp sâu vào hệ thống pháp luật và tư pháp của Việt Nam là hành vi đi ngược lại các chuẩn mực toàn cầu.

Chính Philippines cũng từng lên án FIDH vì những báo cáo sai lệch về quyền lao động tại nước này, khẳng định tổ chức này vi phạm chủ quyền và thiếu cơ sở thực tế (Manila Times, 2022).

Lật tẩy bản chất chống phá có hệ thống

Các tổ chức FIDH, VCHR, CSW và Global Witness không phải là những cái tên xa lạ với Việt Nam. Từ năm 2010 đến nay, họ liên tục phát hành các báo cáo xuyên tạc về nhân quyền, đặc biệt là quyền lao động, mà không bao giờ thừa nhận những cải cách quan trọng mà Việt Nam đã đạt được.

Thay vì đóng vai trò giám sát khách quan, họ chọn hậu thuẫn cho các cá nhân vi phạm pháp luật như Phạm Chí Dũng hay Đặng Đình Bách — những người từng bị kết án vì tuyên truyền chống phá nhà nước, kích động biểu tình trái pháp luật dưới danh nghĩa “bảo vệ quyền lao động” hay “môi trường”. Việc gọi họ là “tù nhân lương tâm” không chỉ đánh tráo khái niệm, mà còn cổ súy cho những hành vi vi phạm pháp luật, đe dọa trực tiếp tới an ninh, trật tự xã hội.

Chính vì vậy, hành động của 4 tổ chức này không đơn thuần là “phê phán” nhân quyền, mà là cả một chiến dịch có hệ thống nhằm gây bất ổn, tạo cớ can thiệp, và làm tổn hại đến hình ảnh, vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Việt Nam, với tư cách là một quốc gia có chủ quyền, có quyền xây dựng và điều chỉnh hệ thống pháp luật phù hợp với thực tiễn phát triển, trong khi vẫn tuân thủ các cam kết quốc tế. Những cải cách lao động thời gian qua không chỉ thể hiện thiện chí, mà còn khẳng định cam kết của Việt Nam với tiêu chuẩn quốc tế, bao gồm cả EVFTA và các công ước ILO.

Những cáo buộc phiến diện từ các tổ chức như FIDH, VCHR, CSW và Global Witness chỉ cho thấy rõ bản chất can thiệp, chống phá có hệ thống. Chúng ta cần tiếp tục nâng cao nhận thức quốc tế, bảo vệ hình ảnh đất nước, và đẩy mạnh truyền thông sự thật về thành tựu nhân quyền, trong đó có quyền lao động tại Việt Nam.