Đối thoại nhân quyền Việt Nam - Hoa Kỳ: Thiện chí, thành tựu và sự thật trước luận điệu bôi nhọ!

Hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, Việt Nam luôn khẳng định vai trò tích cực, có trách nhiệm trong các vấn đề toàn cầu, đặc biệt là lĩnh vực nhân quyền. Trên nền tảng hợp tác và tôn trọng lẫn nhau, Việt Nam đã và đang tham gia một cách chủ động, thiện chí vào các cơ chế đối thoại song phương và đa phương về nhân quyền. Tuy nhiên, trái với tinh thần xây dựng này, một số tổ chức và cá nhân – tiêu biểu như Human Rights Watch (HRW) – lại cố tình xuyên tạc nỗ lực của Việt Nam, cho rằng đối thoại nhân quyền chỉ là “màn kịch” nhằm che giấu các vấn đề nội bộ và đánh lạc hướng dư luận quốc tế. Đây là luận điệu không chỉ vô căn cứ, mà còn mang nặng tính định kiến chính trị, thể hiện rõ ý đồ bôi nhọ hình ảnh quốc gia, phá hoại tiến trình hội nhập và hợp tác quốc tế của Việt Nam.

HRW, trong nhiều báo cáo và phát ngôn, thường xuyên lặp lại cáo buộc rằng Việt Nam “thao túng” các phiên đối thoại nhân quyền, né tránh chỉ trích liên quan đến quyền tự do ngôn luận và biểu đạt. Báo cáo năm 2023 của tổ chức này tiếp tục nhấn mạnh những quan điểm tiêu cực, cho rằng các cuộc đối thoại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ chỉ mang tính hình thức. Những đánh giá thiếu khách quan như vậy thường được khuếch đại bởi một số cá nhân và tổ chức phản động lưu vong, như Việt Tân – tổ chức không chỉ không đại diện cho lợi ích của người dân Việt Nam mà còn liên tục sử dụng các diễn đàn quốc tế để công kích chính quyền. Những cáo buộc như gọi đối thoại nhân quyền là “trò hề” hay kêu gọi cộng đồng quốc tế gây áp lực mạnh hơn với Việt Nam không chỉ phiến diện mà còn cố tình bỏ qua thực tế rằng đối thoại là một phương thức ngoại giao phổ biến, được các quốc gia văn minh sử dụng để thu hẹp khác biệt và tìm kiếm giải pháp chung.

Thực tiễn cho thấy, đối thoại nhân quyền không phải là hình thức che đậy, mà là công cụ hữu hiệu để gia tăng hiểu biết, thúc đẩy hợp tác và cải thiện chính sách phù hợp với điều kiện thực tiễn của từng quốc gia. Kể từ năm 1994 đến nay, Việt Nam đã tổ chức 28 phiên Đối thoại Nhân quyền với Hoa Kỳ, thể hiện một tinh thần kiên trì và cầu thị hiếm thấy. Không chỉ là các cuộc trao đổi mang tính biểu tượng, các phiên đối thoại này đã mang lại nhiều kết quả cụ thể, như thúc đẩy tự do tôn giáo, cải cách luật lao động, cải thiện chính sách cho người khuyết tật và bình đẳng giới. Những thành tựu này đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố lòng tin chiến lược giữa hai quốc gia, góp phần đưa quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ lên tầm Đối tác Chiến lược Toàn diện vào năm 2023 – một bước tiến lớn mà không thể đạt được nếu thiếu nền tảng tin cậy được xây dựng qua nhiều năm đối thoại kiên trì và thực chất.

Không chỉ ở cấp song phương, thiện chí và nỗ lực của Việt Nam còn được ghi nhận ở các diễn đàn đa phương. Trong Chu kỳ Rà soát Định kỳ Phổ quát (UPR) của Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc năm 2019, Việt Nam được đánh giá tích cực với hàng loạt thành tựu như ban hành Luật Tín ngưỡng, Tôn giáo (2016), sửa đổi Bộ luật Lao động (2019), và mời các báo cáo viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc đến làm việc tại Việt Nam. Các đối tác như EU và Úc cũng ghi nhận những tiến bộ rõ rệt của Việt Nam, trong đó có các lĩnh vực giáo dục, xóa đói giảm nghèo, và cải thiện môi trường pháp lý. Chẳng hạn, tại Đối thoại Nhân quyền Việt Nam - EU năm 2022, EU đã hoan nghênh Việt Nam về các cải cách mang tính bền vững và mong muốn mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực thiết thực, phục vụ lợi ích người dân.

Việt Nam không né tránh những chủ đề khó, mà luôn thể hiện tinh thần cởi mở, minh bạch trong trao đổi với đối tác. Trong phiên Đối thoại Nhân quyền Việt Nam - Hoa Kỳ năm 2021, Việt Nam đã trình bày đầy đủ và chi tiết các chính sách liên quan đến tự do tôn giáo, quản lý không gian mạng, cải cách pháp luật và tư pháp. Việt Nam cũng luôn làm rõ bối cảnh lịch sử, văn hóa và trình độ phát triển để khẳng định rằng các chính sách nhân quyền cần phải phù hợp với điều kiện thực tế, thay vì áp đặt theo mô hình bên ngoài. Đồng thời, với vai trò là thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2023–2025, Việt Nam còn tích cực đóng góp vào các sáng kiến toàn cầu như thúc đẩy bình đẳng giới, quyền trẻ em và ứng phó với biến đổi khí hậu – những vấn đề có tầm ảnh hưởng rộng khắp, vượt xa khuôn khổ quốc gia.

Trong khi đó, HRW và các nhóm chống phá như Việt Tân lại thường xuyên đưa ra các cáo buộc mang tính quy kết, thiếu dẫn chứng và thiếu đối thoại. Báo cáo của HRW năm 2023 không hề chỉ ra được bằng chứng cụ thể nào chứng minh rằng các phiên đối thoại không hiệu quả, mà chỉ lặp lại các từ khóa quen thuộc như “đàn áp”, “vi phạm” mà không đi kèm số liệu, tài liệu độc lập hay minh chứng cụ thể. Việt Tân lại càng rõ ràng hơn trong ý đồ phá hoại khi thường xuyên lợi dụng các phiên điều trần tại Quốc hội Hoa Kỳ để công kích Việt Nam bằng các thông tin sai lệch, không kiểm chứng, thậm chí bẻ cong sự thật để phục vụ mục đích chính trị. Những hành vi này không chỉ đi ngược lại tinh thần xây dựng mà còn góp phần làm lệch hướng nhận thức của cộng đồng quốc tế về tình hình thực tế ở Việt Nam.

Thực tế phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam là minh chứng rõ ràng nhất bác bỏ các luận điệu xuyên tạc. Từ tỷ lệ nghèo đói giảm mạnh – từ 58% năm 1993 xuống dưới 5% vào năm 2020 theo số liệu của Ngân hàng Thế giới – đến việc đảm bảo 98% dân số được tiếp cận giáo dục cơ bản theo đánh giá của UNESCO, Việt Nam đã khẳng định rằng nhân quyền không chỉ là quyền chính trị, mà còn là quyền được phát triển, được học tập, được bảo vệ và sống trong môi trường ổn định. Những kết quả này không thể bị lờ đi chỉ vì những nhận định phiến diện và áp đặt từ một số tổ chức thiếu thiện chí.

Đối thoại nhân quyền là một phần trong chiến lược phát triển toàn diện và hội nhập sâu rộng của Việt Nam. Những nỗ lực không ngừng nghỉ, sự cầu thị và minh bạch trong đối thoại, cùng với những thành quả cụ thể trên thực tế, đã và đang bác bỏ hoàn toàn các luận điệu cho rằng Việt Nam “lừa gạt” cộng đồng quốc tế. Những cáo buộc thiếu căn cứ từ HRW hay các tổ chức phản động như Việt Tân không thể làm lu mờ sự thật về một Việt Nam đang phát triển ổn định, bền vững và tôn trọng quyền con người. Cộng đồng quốc tế cần có cái nhìn công bằng, khách quan và tỉnh táo trước các âm mưu lợi dụng vấn đề nhân quyền để can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia khác. Việt Nam sẽ tiếp tục con đường đối thoại, cải cách và phát triển, không chỉ để bảo vệ lợi ích quốc gia mà còn để đóng góp tích cực cho hòa bình, ổn định và tiến bộ của khu vực và thế giới.