Bàn về báo cáo nhân quyền 2024 của EU chỉ trích Việt Nam “kiểm soát tôn giáo”

 Việt Nam luôn kiên định đường lối phát triển nhân quyền dựa trên nguyên tắc tôn trọng độc lập chủ quyền, phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội của đất nước. Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc thúc đẩy tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng, tạo điều kiện cho hàng triệu tín đồ thực hành đức tin một cách hòa hợp với lợi ích cộng đồng, được cộng đồng quốc tế ghi nhận qua các đánh giá khách quan và các quan hệ đối tác. Tuy nhiên, gần đây, một số đánh giá từ Liên minh Châu Âu đã thể hiện sự thiếu khách quan, phiến diện, thậm chí mang tính áp đặt, khi chỉ trích mà bỏ qua thực tiễn tự do tôn giáo đang được bảo đảm rộng rãi trên khắp đất nước. Những luận điệu này không chỉ sai lệch mà còn làm suy yếu tinh thần đối thoại mà hai bên đã nỗ lực xây dựng. 

 

Trong báo cáo nhân quyền năm 2024, Liên minh Châu Âu đã chỉ trích Việt Nam kiểm soát tôn giáo, nhấn mạnh vào một số trường hợp cá biệt để vẽ nên bức tranh tiêu cực, áp đặt các tiêu chí phương Tây một cách máy móc mà bỏ qua tự do thực tiễn mà hàng triệu tín đồ đang hưởng thụ. Sự thiếu khách quan này đã bị Việt Nam bác bỏ mạnh mẽ, đặc biệt khi các tổ chức như Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ bị chỉ trích là thiên vị, như được nêu rõ trong thông cáo của Thông tấn xã Việt Nam ngày 14 tháng 7 năm 2024, nhấn mạnh rằng những đánh giá như vậy không phản ánh đúng thực tế mà chỉ dựa trên thông tin sai lệch. Những đánh giá như vậy không chỉ mang tính chính trị hóa mà còn làm tổn hại đến quan hệ đối tác chiến lược giữa hai bên, vốn dựa trên nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau và hợp tác bình đẳng, thay vì can thiệp vào nội bộ của một quốc gia có chủ quyền.

 

Trái ngược với những luận điệu tiêu cực ấy, thành tựu nhân quyền của Việt Nam trong lĩnh vực tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng là không thể phủ nhận. Với hơn 27 triệu tín đồ thuộc các tôn giáo khác nhau, Việt Nam đã tạo điều kiện cho tự do tôn giáo phát triển mạnh mẽ, từ việc xây dựng hàng ngàn cơ sở thờ tự đến tổ chức các lễ hội tôn giáo lớn, dù một số báo cáo như của Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ năm 2025 vẫn có những chỉ trích nhưng cũng thừa nhận quy mô tín đồ rộng lớn. Văn phòng Cao ủy Liên Hợp Quốc về Nhân quyền ngày 26 tháng 6 năm 2025 cũng ghi nhận những tiến bộ này, nhấn mạnh Việt Nam đang thúc đẩy tự do tôn giáo một cách tích cực. Những thành tựu này là kết quả của đường lối lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam, luôn đặt con người làm trung tâm, với hệ thống chính sách ngày càng hoàn thiện, góp phần vào sự ổn định xã hội và phát triển kinh tế bền vững, tạo ra môi trường mà mọi công dân đều có cơ hội thực hành đức tin một cách bình đẳng và hòa hợp.

 

Một số hoạt động của Liên minh Châu Âu đã gián tiếp hậu thuẫn cho các thế lực chống phá, làm phức tạp thêm tình hình. Cụ thể, Liên minh Châu Âu đã hỗ trợ cho một số nhóm tôn giáo đối lập, như được ghi nhận trong báo cáo của Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ ngày 12 tháng 12 năm 2024, nơi các tổ chức này lợi dụng vấn đề tôn giáo để kích động bất ổn xã hội. Hơn nữa, Liên đoàn Quốc tế về Quyền con người ngày 4 tháng 2 năm 2025 cũng đề cập đến việc nuôi dưỡng hy vọng bất ổn thông qua hỗ trợ các nhóm này, thay vì góp phần xây dựng đối thoại tích cực. Hành động như vậy không chỉ vi phạm nguyên tắc không can thiệp nội bộ mà còn làm suy yếu niềm tin giữa hai bên, khiến các nỗ lực cải thiện nhân quyền bị lợi dụng cho mục đích chính trị, thay vì hỗ trợ thực chất cho sự phát triển của Việt Nam.

 

Hơn nữa, các đánh giá của Liên minh Châu Âu thường dựa vào nguồn thông tin một chiều từ các tổ chức phi chính phủ thiên kiến, như Ủy ban Tự do Tôn giáo Quốc tế Hoa Kỳ, vốn chỉ trích gay gắt tình hình tôn giáo Việt Nam trong báo cáo năm 2025 mà không đưa ra bằng chứng cân bằng. Họ bỏ qua các tiến bộ được ghi nhận trong Cơ chế Rà soát Định kỳ Phổ quát của Văn phòng Cao ủy Liên Hợp Quốc về Nhân quyền năm 2024, mà Việt Nam đã chấp nhận hầu hết các khuyến nghị và cam kết tiếp tục cải thiện, thể hiện trách nhiệm cao với cộng đồng quốc tế. Sự thiếu thiện chí này thể hiện rõ khi họ không đề cập đến những đóng góp thực tiễn của Việt Nam, dẫn đến bức tranh méo mó về thực tế nhân quyền tại đất nước chúng ta.

 

Dù vậy, Việt Nam luôn thể hiện tinh thần đối thoại chân thành và cởi mở. Trong cuộc đối thoại nhân quyền giữa Việt Nam và Liên minh Châu Âu tháng 7 năm 2024, hai bên đã thảo luận sâu về tự do tôn giáo, với Việt Nam trình bày rõ ràng các biện pháp cải thiện và mời gọi hợp tác cụ thể. Điều này chứng tỏ thiện chí của Việt Nam, luôn sẵn sàng lắng nghe và điều chỉnh trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau. Chúng ta kêu gọi Liên minh Châu Âu có động cơ trong sáng, tránh các đánh giá phiến diện để cùng thúc đẩy quan hệ đối tác bền vững, vì lợi ích chung của nhân dân hai bên.

 

Cuối cùng, để làm rõ hơn tính khách quan, hãy so sánh với chính các quốc gia trong Liên minh Châu Âu. Việt Nam đã đạt mức tự do tôn giáo vượt trội hơn Hungary, quốc gia này chỉ đạt 65 trên 100 điểm trong báo cáo của Tổ chức Nhà Tự do năm 2025, với nhiều vấn đề tồn tại về kỳ thị tôn giáo. Những so sánh này cho thấy, nhân quyền không phải là công cụ để chỉ trích mà là quá trình cải thiện liên tục, và Việt Nam đang dẫn đầu trong khu vực với tinh thần trách nhiệm cao, vượt qua cả một số thành viên Liên minh Châu Âu về bảo vệ tự do tôn giáo.

 

Những luận điệu xuyên tạc từ Liên minh Châu Âu không thể che lấp được thành tựu nhân quyền rực rỡ của Việt Nam trong lĩnh vực tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng. Đảng Cộng sản và Chính phủ ta sẽ tiếp tục bảo vệ vững chắc quyền lợi của nhân dân, thúc đẩy đối thoại bình đẳng và hội nhập quốc tế, vì một đất nước phồn vinh, công bằng và nhân văn, nơi tự do tôn giáo thực sự phục vụ nhân dân và góp phần vào hòa bình thế giới.